" Điệp Luyến Hoa"của Tô Đông Pha
Đây là một bài từ, không phải bài thơ. Bài từ nầy có tên là
” ĐIỆP LUYẾN HOA ” , nên phía sau tựa ĐIỆP LUYẾN HOA khỏi phải viết thêm chữ từ
nữa.
花退殘紅青杏小，
Hoa thối tàn hồng thanh hạnh tiểu,
燕子飛時，
Yến tử phi thời,
綠水人家繞。
Lục thủy nhân gia nhiễu.
枝上柳棉吹又少，
Chi thượng liễu miên xuy hựu thiểu,
天涯何處無芳草。
Thiên nhai hà xứ vô phương thảo.
牆裡鞦韆牆外道，
Tường lý thu thiên tường ngoại đạo,
牆外行人， Tường
ngoại hành nhân,
牆裡佳人笑。 Tường
lý giai nhân tiếu.
笑漸不聞聲漸悄， Tiếu
tiệm bất văn thanh tiệm tiểu,
多情卻被無情惱。
Đa tình khước bị vô tình não !
3. Điệp Luyến Hoa : LUYẾN là Luyến ái, là Yêu, nhưng ta
không thể dịch là ” Bướm Yêu Hoa “ được, mà phải dịch là ” BƯỚM VỜN
HOA ” . Môt thể loại từ phát xuất từ đời Trung Đương và Thịnh hành ở Tàn đường.
Đây là bài từ vừa tả cảnh vừa tả tình và đặc biệt là có những câu rất nổi tiếng
và thịnh hành cho đến hiện nay, như những câu sau…
” Hoa thối tàn hồng, thanh hạnh tiểu ” : Hoa xuân đã tàn úa trong khi trái hạnh
xanh còn nhỏ, cảnh giao mùa giữa cuối xuân đầu hạ, một kết thúc một bắt đầu.
Hiện tượng tự nhiên thường thấy trong thi từ ca cổ, nhưng cũng gây cho người
đọc cái ý nghĩ thương cảm trong cảnh xuân tàn.
” Yến tử phi thời, lục thủy nhân gia nhiễu ” : Khi chim én bay lượn trên những
nóc gia có dòng nước xanh vây quanh. Hình ảnh chim én là biểu tượng còn xuân,
chim én chỉ làm tổ ở những nơi có người ở, nên Nhân Gia và Dòng nước xanh ở đây
là biểu tượng của đầm ấm hạnh phúc, của lạc quan trong cảnh xuân tàn với ” Chi
thượng liễu miên xuy hựu thiểu “: Càng ngày trên cành những hoa liễu trắng xóa
bay như tuyết rơi lại ngày càng it đi. Và đây là câu nổi tiềng nhất của bài từ :
” Thiên nhai hà xứ vô phương thảo ” .
( Chân trời góc bể ) Thiên hạ nơi nào mà chẳng có cỏ non.
Câu nầy được nhân gian sử dụng rộng rãi để khuyên những thanh niên nam nữ thất
tình : Nơi nào mà chả có cỏ non, bị người tình phụ bạc, biết đâu ta sẽ lại gặp
được người tình khác tuyệt vời hơn !… và một câu nữa cũng rất nổi tiếng là câu
kết của bài từ nầy :
” Đa tình khước bị vô tình não ” !
Người đa tình thường bị những người vô tình làm cho phiền não !. Giai nhân
trong tường đánh đu, vui đùa một cách vô tư thoải mái, đâu biết rằng tiếng cười
vui của mình đã vô tình làm cho kẻ đa tình đứng ngoài tường tương tư tự chuốc
lấy phiền não cho riêng mình !
Sẽ viết riêng một bài nói về ” Cuộc đời Hôn nhân và Tình ái của Tô Đông Pha ”
sau.
4. Diễn nôm :
BƯỚM VỜN HOA
Hoa tàn rả cánh, hạnh non cành,
Khi én lượn quanh,
Quê người nước chảy lòng thêm chạnh.
Dương liễu đầu cành gió cuốn nhanh,
Cỏ non xanh rợn chân trời xanh.
Kín cổng cao tường,
Ngoài tường kẻ qua đường,
Trong tường người đẹp,
Tiếng cười dòn tan dần dần khép.
Ngoài tường hành nhân ngỏ hẹp
Vô tình người đẹp trong tường
Đa tình thường bị vô tình vấn vương !
Lục bát :
Hoa xuân nay đã tàn hồng,
Trái xanh vừa nhú, én không lượn cành.
Nao nao dòng nước uốn quanh,
Lơ thơ tơ liễu trên cành nóc gia .
Cỏ non xanh ngát bao la,
Trong tường ngoài ngỏ la đà hai nơi.
Người đi xa tận chân trời,
Lòng còn vướng bận tiếng cười đông lân.
Tiếng đu tiếng nói nhỏ dần,
Vô tình làm chết người dưng bên ngoài .
Khéo đa tình khổ vì ai ?!
Đỗ Chiêu Đức
15/09/2015
