Veterans Memorial Park_Bridgeport Connecticut_Oct31,2023
Hình1

Hình 2

     TÌNH THU !

Thu ơi, xinh đẹp tuyệt vời !

Thu đi, rồi đến khắp nơi với người

Thu mang màu sắc đậm tươi

Thu vào chầm chậm, nắng lười, ngày mau..

Thu len nhè nhẹ nỗi đau

Thu ôm thương tiếc, nhớ nhau thật đầy !

Thu buồn, gió nhẹ hây hây

Thu sầu, lá rụng đó đây mỗi ngày

Thu đưa tiếng nhạc xa bay

Thu cho ý tưởng đắm say ngất trời !

Thu xa dù phải cách rời

Thu yêu thương vẫn muôn lời lả lơi !

Thu ơi ! Yêu chiếc lá rơi !

Thu quyến rủ hởi ! Chơi vơi bao tình !

TNH-11/01/2023

(Cảm tác qua hình & clips posted của thầy NHA)

  Tạp ghi

“Anh Xi”

Ảnh: Internet

Associated Press/World News, ngày 01 tháng 9 năm 2023, lúc 4:11 AM CDT loan tin: “A new China map shows the South China Sea with nine-dash line claims under Chinese territory and a new line next to Taiwan are seen on the map, at a bookstore in Beijing, Friday, Sept. 1, 2023. China has upset many in the Asia-Pacific region with the release of a new official map that lays claim to most of the South China Sea,...”  

Trung cộng, không những tự ý vẽ bảng đồ để tuyên bố chủ quyền – một cách bất hợp pháp – toàn Biển Đông mà Trung cộng còn hành động tráo trở/hung hăng và càng ngày càng trở nên dị hợm. 

Theo Reuters, ngày 27 tháng 08/2023 thì: Ngày 05/08/2023, một tuần duyên hạm của Trung cộng đã dùng “vòi rồng” xịt nước tiếp vận hạm của Phi Luật Tân trong khi tiếp vận hạm này đang hải hành để chuyển nhu yếu phẩm tiếp tế cho một chiến hạm của Phi Luật Tân đang neo  trong vùng Nam Biển Đông.

Trên CNN, ngày 09/09/2023, lúc 3:16AM, Shawn Deng và Chris Lau tường thuật: Trong chuyến công tác thường lệ, một tuần duyên hạm của Phi Luật Tân đang hải hành để chuyển nhu yếu phẩm đến một chiến hạm đang neo gần bãi Ayungin thì bị bốn tuần duyên hạm và bốn chiếc hải thuyền của Trung cộng gây hấn.

Hành động hung hãn một cách vô ý thức của Trung cộng trên Biển Đông bị Tư Lệnh Đệ Thất Hạm Đội Hoa Kỳ chỉ trích: “China's ‘aggressive behaviour’ in the South China Sea, including the use of water canon by its coast guard against a Philippine vessel, must be challenged and checked.” Nhưng, khi Trung cộng xây đảo nhân tạo/xây phi trường tại đảo Tri Tôn – thuộc nhóm đảo Hoàng Sa, của Việt Nam Cộng Hòa (VNCH) – không ai lên tiếng; chỉ có Annika Burgess tường thuật trên ABC News, ngày 16/08/2023 lúc 9:40PM: “... The work on Triton island in the Paracel group mirrors construction on seven human-made islands in the Spratly group to the east which have been equipped with airstrips, docks and military systems, although it currently appears to be somewhat more modest in scale...” 

Trong phần phản đối của các nước láng giềng Á Châu –  Indian/Indonesia/Malaysia/Brunei/Philippines/Taiwan, v.v... – về hành động chiếm Biển Đông một cách ngang ngược của Trung cộng, cũng có phần phản đối của cộng sản Việt Nam (csVN): “Vietnam said the claims violate its sovereignty over the Paracel and Spratly islands and jurisdiction over its waters and should be considered void because they violate the United Nations Convention on the Law of the Sea...”

Giai đoạn csVN từ Bắc xăm lăng Nam Việt nam, 1954-1975, mỗi khi csVN mở mặt trận nào trên lãnh thổ của VNCH thì Hải Quân VNCH cũng phải chuyển quân/quân xa/súng đạn/quân trang/quân dụng, v.v... đến chiến trường đó. 

Đó là nguyên do khi Trung cộng xâm lăng Hoàng Sa, ngày 19/01/1974, Hải Quân VNCH không còn chiến hạm hữu dụng, đành phải chỉ định chiến hạm Nhật Tảo HQ 10 đang đại kỳ – sửa chữa/thay thế những bộ phận trọng yếu – tại Hải Quân công xưởng  tham chiến trận Hoàng Sa.

Kết quả là chiến hạm Nhật Tảo HQ 10 bị chìm vì trúng đại pháo của Trung cộng, mang vào lòng biển Hạm Trưởng Ngụy Văn Thà và 74 quân nhân!

Hành động của người csVN vào thời điểm giữa thập niên 60 cho đến đầu thập niên 70 rõ ràng là chỉ với mục đích phân tán lực lượng quân sự của VNCH để Trung cộng chiếm Hoàng Sa. Thế thì, gần nửa thế kỷ sau, năm 2023, người csVN phản đối Trung cộng – bằng miệng chứ không phải bằng hành động dũng cảm như Hải Quân VNCH năm 1974 hoặc như Phi Luât Tân, năm 2016 kiện Trung cộng ra tòa án quốc tế – chiếm Hoàng Sa chỉ với mục “che mắt” mọi người, phải không? 

Lịch sử Việt Nam đã chứng minh: “Thực dân Pháp đô hộ” rồi “đế quốc Mỹ xâm lược” mà Việt Nam không bị mất một “thẻo” đất/một vùng biển nào cả và Trung cộng cũng không dám chiếm Biển Đông!

Nhưng, sau khi Pháp rút quân, ngày 20/07/1954; Hoa Kỳ rút quân tháng 03/1973 thì người láng giềng Trung cộng  “4 tốt 16 chữ vàng” của người csVN chiếm Hoàng Sa của Việt Nam, ngày 19/tháng Giêng/năm 1974 thì Thái Bình Dương không còn thái bình nữa mà đang dậy sóng!!

Người csVN muốn “tự sướng”, “tự phong” là “anh hùng đánh Mỹ ‘kíu’ nước” thì đó là quyền của người csVN; còn tin hay không là tùy vào sự hiểu biết về lịch sử của từng cá nhân.

Vũ khí không thể nào phân biệt được để tránh người không cộng sản và người cộng sản; vì thế, người Việt Nam rất may mắn khi chính phủ Hoa Kỳ đã âm thầm rút quân khỏi Việt Nam – theo Hiệp Ước Đình Chiến năm 1973 – chứ Hoa Kỳ không hành xử với csVN như Hoa Kỳ đã “trả đũa” Nhật Bản, về trận Trân Châu Cảng (Pearl Harbor), ngày 07 tháng 12 năm 1941.

Sự thiệt hại nhân mạng của Hoa Kỳ trong trận Nhật tấn công Pearl Harbor được ghi nhận khoảng trên dưới 6000 (sáu ngàn) người. Sự thiệt hại nhân mạng của Hoa Kỳ trong chiến tranh Việt Nam là 58,220 người (năm mươi tám ngàn hai trăm hai mươi).

Người Mỹ rất quý trọng nhân mạn – dù là nhân mạn của người Mỹ “thật”/Mỹ “giấy” hoặc không phải là người Mỹ. Thế thì tại sao sự thiệt hại nhân mạn của Mỹ trong chiến tranh Việt Nam gần gấp 10 lần so với sự thiệt hại nhân mạn của Mỹ trong trận Pearl Harbor mà Hoa Kỳ lại không “trả đũa” csVN? 

Nhờ Hoa Kỳ không “trả đũa” csVN mà người Việt khỏi phải chịu thêm nhiều đau thương! Thế thì tại sao – ngay thời điểm này, 2023 – trong Viện Bảo Tàng Lịch Sử Việt Nam và trên internet, csVN cũng vẫn còn “rêu rao” Hoa Kỳ là “Đế quốc Mỹ xâm lược”? 

Muốn biết Hoa Kỳ và Trung cộng ai là “Đế Quốc xâm lược”, mời đọc tin trên internet về các cuộc không tập và hải hành của quân đội Trung cộng đối với Taiwan – chứ không cần nhắc lại lịch sử Việt Nam thời Bắc thuộc – thì sẽ rõ.

Xin trích vài phân đoạn tượng trưng trên các phương tiện truyền thông gần đây nhất để chứng minh sự “lộng hành” của... “anh Xi” – thủ lãnh của Trung cộng – trong hành vi “tập tành” để trở thành kẻ xâm lược Taiwan.

Trên Associated Press, ngày 11/07/2023 lúc 11:59 PM, bài của Huizhong Wu: “The Chinese People's Liberation Army sent 38 warplanes and 9 navy vessels around Taiwan, between 6 a.m. Tuesday to 6 a.m. Wednesday. From Wednesday morning until noon time, the military flew another 30 planes, among which included J-10 and J-16 fighters.”

Trên Daily Express US, ngày 14/09/2023 lúc 2:43AM, Aurora Bosotti viết: Trung cộng cho 68 phi cơ phản lực và 10 chiến hạm quần thảo quanh Taiwan. 

Trên FOX News, ngày 19/09/2023 lúc 6:09AM EDT, Lawrence Richard tường thuật: “China’s military sent over 150 warplanes toward Taiwan this week in an unprecedented military that the island’s government swiftly condemned as ‘harassment.’

On Monday, mainland China’s military, known formally as the People’s Liberation Army, flew 103 warplanes near and over the island in a 24-hour period in what the island’s defense ministry called a recent new high. On Tuesday, an additional 55 PLA aircraft were detected near the island by Taiwan’s R.O.C. Armed Forces.”

Thấy cảnh Taiwan bị Trung cộng đe dọa khủng khiếp/thường xuyên/liên tục như thế, người csVN nghĩ gì? Hãi chưa? Người csVN có nghĩ rằng sẽ có ngày Trung cộng cũng hành xử với Việt Nam như Trung cộng đang đe dọa Taiwan hiện nay hay không?

Thời điểm người csVN khởi động cuộc xâm lăng miền Nam Việt Nam, Trung cộng còn yếu kém – so với Hoa Kỳ – về mọi phương diện. Đúng như trên CNN, updated ngày 21/01/2023 lúc 5:42AM EST, Simone McCarthy đã viết: “The US held the key for China’s modernization, so China benefited from this immensely… Without the US, I don’t think you would see China as a big power today.”

Thế mà, trong thời gian Hoa Kỳ tham chiến tại Việt Nam, Đệ Thất Hạm Đội Hoa Kỳ – một lực lượng lớn nhất của Hải Quân Hoa Kỳ, Bộ Chỉ Huy đặt tại Nhật Bản, gồm có 70 chiến hạm, khoảng 150 phi cơ đủ loại và hơn 27 ngàn thủy thủ – thống lĩnh vùng Thái Bình Dương thì không hề có sự tranh chấp hoặc xâm phạm hải phận của quốc gia nào cả; không có sự phân chia hải phận; không có sự đe dọa trực tiếp hay gián tiếp đến an ninh của nước nào cả; không có sự giới hạn hải hành hoặc giới hạn không vận trong vùng hải phận quốc tế của Thái Bình Dương. Taiwan không bị đe dọa!

Còn Trung cộng – nhờ sự hỗ trợ một cách thầm lặng nhưng rất tích cực của csVN – sau khi chiếm được Hoàng Sa của VNCH đã xây đảo nhân tạo; đưa 60/70 ngàn quân tấn công biên giới Việt Nam, ngày 17 tháng 02/1979; tấn công đảo Gạc Ma của Việt Nam, ngày 14 tháng 03/1988; rồi tuyên bố chủ quyền gần như trọn vẹn Biển Đông, v.v... thì người csVN gọi Trung cộng là gì? 

Người csVN gọi Trung cộng là gì cũng chẳng quan trọng. 

Điều quan trọng rất bất ngờ là: Ngày 25/09/2023 lúc 7:12PM, Deutsche Welle đăng tin: “US recognizes two Pacific nations to counter China.

The Cook Islands and Niue have been recognized by the United States as ‘sovereign and independent states.’ The move appeared to be aimed at curbing further Chinese inroads into the Pacific region...

US President Joe Biden said on Monday that the United States officially recognized two small Pacific nations...

The US and Niue already established diplomatic relations on Monday with US Secretary of State Antony Blinken and Niue Premier Dalton Tagelagi signing a joint statement to that effect, the US State Department said.”

Hai đảo Cook Islands và Niue thuộc về Hoa Kỳ là sự khẳng định Hoa Kỳ sẽ không rời Biển Đông.

Trong khi Hoa Kỳ “vươn tay” ra Biển Đông để ngăn chận bước chân tham tàn của Trung cộng thì: Newsweek ngày 04/10/2023, lúc 3:00AM EDT, Aleks Phillips loan tin: Theo CBS 45,500 (bốn mươi lăm ngàn năm trăm) di dân bất hợp pháp Trung cộng đã xâm nhập Hoa Kỳ trong vòng 11 tháng qua so với 28,000 ngàn di dân bất hợp pháp Trung cộng, năm 2022!

Ngoài vấn nạn di dân bất hợp pháp Trung cộng, Hoa Kỳ còn bị Trung cộng “xâm lăng” bằng “trí tuệ”. Theo tài liệu trên internet, từ 2021-2122 có 290,086 sinh viên tốt nghiệp graduate or postgraduate; đó là chưa kể số sinh viên Trung cộng tốt nghiệp cử nhân. (nguồn https://www.scmp.com).

Trong số du học sinh và di dân bất hợp pháp Trung cộng, chỉ có Trời mới biết được có bao nhiêu gián điệp được Trung cộng “cài” vào để học xong thì ở lại Mỹ làm việc rồi ăn cắp tài liệu – trong mọi địa hạc/lãnh vực – của Mỹ rồi chuyển về Trung Hoa!

Hy vọng rằng Hoa Kỳ sẽ sớm nhận thức được rằng: “Anh Xi” không phải là người bạn đáng tin cậy!

Điệp Mỹ Linh

https://www.diepmylinh.com/

ĐƯỜNG ĐÊM

Bridgeport, Connecticut

Vào Thu còn bảo giông trời gay lạnh

Cây cối nép mình trong đêm đen

Mặt đường dưới kia loang loáng nước

Bởi những giọt mưa đua nhau đan xen

Cuối đời sao ta vẫn còn lì gát trọ

Đêm khó ngủ chuyện vãng cùng đêm trường

Nghe tương tư ngày xưa yêu vọng trỗi

Mắt nhòa cửa sổ ưu tư ngắm con đường!

Anh Tú

Xứ người.

24 Tháng chín 2023

CÒN THƯƠNG RAU ĐẮNG MỌC SAU HÈ

Nguyễn Đại Hoàng

********

1.

Hôm nay, 27 tháng 1 năm 2023, tôi chuẩn bị viết một bài ngắn kỷ niệm 10 năm ngày mất nhạc sỹ Phạm Duy (1921- 2013)- thì một bạn trẻ hỏi tôi rằng:

-Thầy ơi, thầy có biết bài hát Còn Thương Rau Đắng Mọc Sau Hè không?

-Tất nhiên là biết rồi. Đó là một bài hát của nhạc sỹ Bắc Sơn (1931-2005)!

-Thầy có thể nói rõ hơn không ạ?

-Vâng. Theo CHÍNH LỜI KỂ LẠI của nhạc sỹ Bắc Sơn thì ca khúc được ông sáng tác dựa trên CẢM HỨNG từ bài thơ TRƯỜNG CA RAU ĐẮNG ĐẤT của THI SỸ NGUYỆT LÃNG viết năm 1972- để làm nhạc nền cho vở kịch truyền hình BẾP LỬA ẤM, phát trên Đài Truyền hình Sài Gòn năm 1974 và được ca sỹ Hoàng Oanh thu âm lần đầu tiên.

Điều này ai cũng biết mà! Bất cứ tài liệu nào có trên mạng Internet đều ghi rõ vậy – từ WIKIPEDIA cho tới những bài viết cá nhân –

Source : [ Còn thương rau đắng mọc sau hè – Wikipedia tiếng Việt] & [ Bài hát Còn Thương Rau Đắng... "coi cỏi đốt đồng..." hay "coi khói đốt đồng...", "ba vá miếng dừa..." hay "ba vá miểng vùa..." (nhacxua.vn)]

-Nghĩa là…..?

-Nghĩa là nhạc sỹ Bắc Sơn chỉ lấy cảm hứng từ bài thơ của thi sỹ Nguyệt Lãng mà viết thành ca khúc, chứ HOÀN TOÀN KHÔNG PHỔ NHẠC từ bài thơ!

Mọi chuyện rất minh bạch! Chúng ta hãy xem lại LỜI THƠ của Nguyệt Lãng và CA TỪ của bài hát thì rõ:

CÒN THƯƠNG RAU ĐẮNG MỌC SAU HÈ – nhạc sỹ Bắc Sơn 1974

Nắng hạ đi

mây trôi lang thang cho hạ buồn

coi khói đốt đồng, để ngậm ngùi chim nhớ lá rừng

ai biết mẹ buồn vui khi mẹ kêu cậu tới gần

biểu cậu ngồi mẹ nhổ tóc sâu, hai chị em tóc bạc như nhau

Đôi mắt cậu buồn hiu phiêu lưu

rong chơi những ngày đầu chừa ba vá miểng vùa

đường mòn xưa, dãi nắng dầm mưa

Ai cách xa cội nguồn,

ngồi một mình

nhớ lũy tre xanh dạo quanh khung trời kỷ niệm

chợt thèm rau đắng nấu canh

Xin được làm mây mà bay khắp nơi giang hồ

ghé chốn quê hương xa rời từ cất bước ly hương

xin được làm gió dập dìu đưa điệu ca dao

chái bếp hiên sau cũng ngọt ngào một lời cho nhau

Xin sống lại tình yêu đơn sơ,

rong chơi những ngày đầu chừa ba vá miểng vùa

đường mòn xưa, dãi nắng dầm mưa

Xin nắng hạ thổi buồn để mình ngồi nhớ lũy tre xanh

dạo quanh, khung trời kỷ niệm

chợt thèm rau đắng nấu canh ...

------

Còn đây bài thơ Trường Ca Rau Đắng Đất của thi sỹ Nguyệt Lãng – 1972 – Source : [ Phan Đăng An: TRƯỜNG CA RAU ĐẮNG ĐẤT - Nguyệt Lãng 1972 (phandangan.com

)]

TRƯỜNG CA RAU ĐẮNG ĐẤT

Trời mưa nước ngập ruộng sâu

Cá đồng về hội rủ nhau nhảy hầm

Mưa là mưa lũ mưa dầm

Hẹn mùa, rau đắng mọc quanh thềm nhà ..

Tộ cá rô kho,

Tô canh rau đắng

Đượm làm sao tình nghĩa nhà quê

Nhớ làm sao thuở còn bé bỏng

Nhà ở xa trường qua mấy nhịp cầu tre

Bấm ngón chân chai bờ đất ruộng

Trời mưa trơn trợt lối đi về …

Tới cổng,

Mùi cá kho đã dậy

Lạnh cóng tay, cơn đói réo trong lòng

Em với chị vừa đi vừa chạy

Cùng tranh nhau kịp để ngồi mâm!

Em ngồi bên cha,

Chị ngồi cạnh mẹ

Bới chén cơm đầy và đua cho lẹ

Hạnh phúc reo mừng như tiếng chim ca.

Cá rô non nấu canh rau đắng đất

Là tình thương bồi đắp mãi không tròn

Là những buổi cha dầm mưa khai ruộng nước

Quần vo cao,

Áo bà ba rách nách

Điếu thuốc vồng ngấm nước tắt, lạnh run

Tay rổ xúc

Vai đeo đụt mướp

Lũ đĩa trâu thèm máu hút bầm chân!

Là những buổi trời vui mây dẫn gió

Trôi lang thang không biết đến phương nào

Chiều dâng hương cuồn cuộn tiếp chân nhau

Trên ruộng thấp bầy cò bay trắng xoá

Những khi nhàn hạ

Mẹ nhổ rau đắng đất

Đốt lấy tro lắng nước gội đầu

Gió thật hiền lay lá trúc lao xao

Mái tóc chị dài êm như sóng mạ

Mẹ xăm xoi bắt chí

Mẹ chăm chút chải gầu

Xức dầu dừa óng mượt

Cột đuôi gà nhỏng nhảnh đằng sau

Mẹ vuốt tóc chị trầm trồ khen đẹp

Ôi! Dòng tóc hiền thắm nghĩa cù lao!

Mười lăm năm,

Thời gian con đủ lớn

Và tóc mẹ trải màu bông bưởi bông cau

Cha lưng còng như tre gặp gió

Cho lòng con nặng một niềm đau!

Chị theo chồng về nơi xứ lạ

Em linh đinh rày đó mai đây

Thuở nhỏ mưa dầm băng mấy ruộng

Bây giờ mưa ngại bước chân đi! ..

Chị về bên ấy,

Ơ hờ gương lược biếng săm soi

Tóc chị rối bù hong mùi khói bếp

Gió dẫn mây trôi nhìn chỉ ngậm ngùi

Đường về biệt mù

Chồng con bận bịu,

Nơi quê xưa thung đường ươn yếu

Mà nhớ thương như thả tóc lên trời

Em lang thang đầu sông cuối bãi

Thèm một bữa cơm dưới mái gia đình

Nhưng dĩa cá kho mặn mùi nhân ngãi

Tô canh ngày nào cũng đắng vị công danh!

Tộ cá rô kho,

Tô canh rau đắng

Đời nhiều lận đận

Nên mất rồi thời thơ dại dấu yêu

Đã hết rồi thời tan học nghêu ngao

Câu hát cũ bây giờ nghe nuối tiếc

Khi mây trắng lưng trời bay mù như tóc

Gió vờn trên lá cỏ

Và đường đời sự nghiệp trắng đôi tay

Đêm nhà trọ chập chờn giấc điệp

Tình hoài hương ray rức ngủ không yên

Tiếng võng ai kẽo kẹt

Giọng ru hời buồn điệu Vân Tiên:

“Trời mưa nước ngập ruộng sâu

Cá đồng về hội rủ nhau nhảy hầm

Mưa là mưa lũ mưa dầm

Cho rau đắng đất mọc quanh thềm nhà!”

Mười lăm năm,

Bao lần gió nam non thổi lòn hang dế

Em đi từ ấy,

Chân ruộng đồng chưa mòn gót phiêu linh

Ăn quán ngủ đình,

Nước sông gạo chợ

Bao lần đau những cuộc tình tạm bợ

Bao nhiêu lần làm khách lữ qua sông!

Chợt giựt mình, trẻ nhỏ gọi bằng ông

Bỗng nghe nhớ về cố thổ ..

Nhớ rau đắng nấu canh

Nhớ con cá rô kho tộ

Nhớ chị tôi theo chồng năm lên mười sáu

Tóc cột đuôi gà khóc lúc vu qui!

Chị trách hờn cha mẹ đuổi chị đi

Thân con gái ở nhà ngoài, ăn cơm nguội.

Con chim đa đa kêu đâu bờ bụi

Thương cha mẹ già ươn yếu chẳng ai lo

Chị gói một nắm tro

Dặn em gội đầu cho mượt

Xức dầu dừa cho mướt

Đừng để mủn vùa khô khốc rễ tre

Mười lăm năm,

Mới hiểu lời chị dặn

Thì đã bao lần mấy dề rau đắng

Mọc quanh thềm nhà trổ bông trắng rồi khô!

Đã mấy mùa nước ngập chân đê

Con cá rô mấy lần ra sông lớn

Cha không còn dầm mưa thăm ruộng

Không còn ai giành nữa chuyện ngồi mâm!

Bao năm dài không một lời thăm

Thôi thì kể như nước sông chảy ra biển cả

Thằng em nhỏ tóc vẫn chừa ba vá

Như mủng vùa mẹ gọt, lúc lên ba?

Con rô đồng ôm trứng tháng mưa

Chờ đến lúc thả con về ruộng

Chị ngồi nhớ mỗi chiều mỗi sớm

Thả nỗi buồn theo lọn tóc bay.

Một hôm chị ngồi ngạch cửa bấm lóng tay

Rồi chị khóc một mình Không đếm nữa

Buổi trưa nồng gió nồm ru nắng hạ

Khói đốt đồng làm mắt chị cay.

Từ ngày em làm mây

Lang bạt giang hồ khắp ngã

Bặt tin nhạn cá

Có còn nhớ đất, thương quê?

Như ngày lặng lẽ ra đi

Em âm thầm trở lại

Vừa thương em, chị vừa ái ngại

Ba mươi năm, như thể một ngày

Vẫn rám đen như ngày trốn học

Đi mò cua bắt ốc

Giũ trứng kiến vàng câu con cá rô non

Chị ngồi ngạch cửa liếc mắt nhìn em

Đứa em xưa có gì ngờ ngợ

Quần áo bận nửa quê nửa chợ

Chút giang hồ, chút vị quê hương!

Chị ngồi kế bên

Nhìn em ăn cơm mà khóc

Lại bấm lóng tay, lại chùi nước mắt.

Cũng tô canh rau đắng đất

Cũng tộ cá rô kho

Lòng chị như cục than vùi dưới lớp tro

Gió đòi khêu ngọn lửa.

Chị lại ngồi ngạch cửa

Biểu em xích lại gần hơn

Chị ngập ngừng đưa ngón tay run

Lượm sợi tóc sâu ở trên vai áo.

Bây giờ chị gọi em bằng cậu

(Lẽ ra tiếng ấy,

phải kêu từ lúc chị theo chồng!)

Ôi! Con đò đã xa biệt bến sông

Chị cũng thấy mình ngượng nghịu!

Sợi tóc sao bạc phếu?

Đâu phải tóc sâu,

Mà vì bao lâu mưa dải nắng dầu

Qua bao tháng ngày luân lạc

Hai chị em mái đầu đều bạc

Hai chị em cũng già như nhau

Nhớ ngày nào té nước cầu ao

Hát khúc đồng dao cùng cười khùng khục

“Chị em (người) ta như hoa dâm bụt

Chị em mình như cục .. cức trôi!

Cục cức trôi, người ta còn vớt

Chị em mình như ớt chín cây”

Không hẹn mà cùng bấm lóng ngón tay

Hai số dư không biết đường nào đếm

Em muốn kể quãng đời lận đận

Ba mươi năm dài bao nỗi nhớ mong.

Ngày về nhà chị

Ngủ đêm đầu tiên

Nghe rạo rực không thể nào yên giấc

Dưới mé thềm rêu mọc đầy rau đắng đất

Con dế mèn thôi kể chuyện phiêu lưu

Nén tiếng thở dài

Sợ rung giọt đèn lu

Muốn được ngủ say trong vòng tay chị

Lời trách móc sao y như mẹ

Cái hồi còn thơ trẻ bên nhau!

Ai buộc đời mình vì một cọng rau

Ai khôn lớn qua cầu đi hút bóng

Nhìn quãng đồng xa một làn khói trắng

Cũng bâng khuâng nhớ lắm quê mình

Bỗng nghe thèm rau đắng nấu canh!

Biết tìm nơi đâu khung trời kỷ niệm?

Những chiều hoàng hôn tím

Những buổi dầm mưa đi học lạnh run!

Những buổi mưa dầm

Cha giắt đụt mướp trên lưng

Bắt con cá đồng ngược nước

Bên chái hè mưa tạt

Mẹ hái từng cọng rau đắng đất nấu canh.

Để nỗi nhớ vây quanh

Tóc trên đầu đã bạc

Chân giang hồ bỗng dưng chùn bước

Nghe giữa hồn rau đắng đất mọc xanh!

3.

Bạn trẻ nghe xong bảo:

-Em đã hiểu và em xin lỗi. Cũng bởi vì sáng nay trong một FB cá nhân em đọc được những lời nhục mạ nhạc sỹ Bắc Sơn thật không bút mực nào tả xiết, mô tả cố nhạc sỹ như là “.. một kẻ không biết nhục, một kẻ vô liêm sỹ vì đã đạo văn thơ của người khác ….”.

Sự thật là vậy mà họ cố tình dựng đứng, cố tình hướng dư luận đi theo một hướng khác!

-Bạn ạ, một người vô cớ nhục mạ biêu riếu một người khác vì một chuyện không có, và như trên đã nói, tư liệu về bài hát, bài thơ đã được đăng tải rõ ràng minh bạch trên mọi phương tiện truyền thông đã mấy chục năm như vậy – thì đã là một chuyện rất tệ, rất lớn rồi.

Tôi nghĩ sắp tới giới văn học nghệ thuật, thân hữu thân nhân của cố nhạc sỹ và cả cơ quan chuyên trách sẽ lên tiếng đấy!

Hãy để hương hồn của người nhạc sỹ được yên.

Copy từ face Lão Ngoan Đồng-Cre: Võ Hữu Nhậm

Aug 2023_Bridgeport, Connecticut, USA

THU  MONG

Ta đợi em về, em biết không?

Ngóng trong gió mát nắng vơi nồng,

tìm em 

trên ngọn cây cao vút, 

dáng mặt trời lên, 

rán chiều hồng!

Em về ! 

Ta thấy bóng bình an:

Mong cho thế sự bớt đa đoan,

Tốt nhiều xấu ít, xua tha hoá;

Rằng thu về vạn vật hân hoan!

Anh Tú

August 17, 2023

THÁNG TÁM EM MƠ

Tháng tám đẹp trời lấp lánh đầy sao

Tìm hai vì sao một lần thề thốt

Chúng vẫn còn lấp lánh kề nhau

Niềm vui trong tôi bỗng dưng lên mắt!

Anh ngồi bên tôi cười khúc khích

Như thuở hẹn hò tuổi đôi mươi

Cười bé ngập ngừng vào đường tình ái

Giờ cười bà lão lần kiếm sao trời !

Kiếm sao trời mơ sao rơi vào mắt

Đem tặng anh với hồi ức buồn vui

Trọn đời dìu nhau đôi tay nắm chặt

Vài câu thơ cho tháng tám yêu đời !

Anh Tú

August 09, 2023

 Tùy bút

NHỮNG NGÀY VUI XƯA

Để tưởng nhớ luật sư Nguyễn Ngọc Hải

Luật sư Nguyễn Ngọc Hải và Điệp Mỹ Linh trong đêm ra mắt tác phẩm Bước Chân Non

tại Hyatt Regency Houston West

Nhận được email của anh Đỗ Kim Bảng – cựu sĩ quan Hải Quân Việt Nam Cộng Hòa – báo tin luật sư Nguyễn Ngọc Hải qua đời, tôi ngồi bất động!

Trong nỗi ngậm ngùi, tôi tưởng như có thể thấy lại được hình ảnh anh Hải với Acoustic Guitar và giọng hát nồng nàn trong những ca khúc mang tình tự dân tộc. Đôi khi anh Hải cùng luật sư Nguyễn Tiến Đạt song ca những ca khúc vui tươi mà ban AVT đã một thời chinh phục khán thính giả của Saigon “xưa”.

Những ngày vui xưa của nhóm người Việt Nam tỵ nạn cộng sản tại Houston là thời điểm cuối thập niên 70 đến cuối thập niên 80.

Tôi không nhớ bắt đầu từ lúc nào/tại nhà ai và vị nào là nhân vật khởi xướng những buổi họp mặt cuối tuần. Tôi chỉ nhớ những buổi sinh hoạt văn nghệ đầu tiên mà tôi tham dự, được tổ chức tại nhà anh chị Hải, có thức ăn ngon và văn nghệ “cây nhà lá vườn”. Anh chị Hải dành một phòng riêng, trên lầu, được trang trí như một hý viện thu hẹp; chỉ dành cho nam nữ nghệ sĩ không chuyên nghiệp tại Houston “trình diễn”. 

Hầu như trong các buổi “trình diễn” chỉ có anh Hải – đàn Acoustic Guitar/Keyboard – và luật sư Nguyễn Tiến Đạt, đàn Acoustic Guitar, là hai nhân vật chính; còn những nghệ sĩ không chuyên nghiệp khác, chỉ khi nào được yêu cầu mới dám cầm micro. Sau khi cầm micro, người hát chỉ cần cho anh Hải biết “tông” và nhịp của bản nhạc là anh Hải đệm Guitar để vị đó hát.

Chỉ một thời gian sau, tôi không nhớ ai đề nghị hoặc lý do nào, những buổi trình diễn văn nghệ “bỏ túi” được luân lưu trong nhóm nghệ sĩ không chuyên nghiệp. Tôi chỉ nhớ, dường như nơi đầu tiên, sau khi nhóm nghệ sĩ không chuyên nghiệp rời tư thất của anh chị Hải là căn phòng trên lầu của phòng mạch bác sĩ Nguyễn Đình Phùng; về sau, các buổi họp mặt được dời về tư thất của bác sĩ Nguyễn Đình Phùng và nhà văn Mặc Bích; tư thất của bác sĩ Bữu Châu và dược sĩ Hạnh Phước; tư thất của bác sĩ và bà Chu Bá Bằng; tư thất của bác sĩ và bà Trần Văn Thuần; tư thất của cựu Hải Quân trung tá Hồ Quang Minh và Điệp Mỹ Linh; và vài địa điểm khác mà tôi không thể nhớ được.

Thời điểm đó chưa có nhiều tiệm ăn hoặc chợ Việt Nam; chỉ có chợ Tàu dưới Downtown mà cũng chẳng có nhiều thực phẩm Á Đông; do đó, mỗi khi họp mặt tại nhà ai thì “bà chủ nhà” phải nấu thức ăn đãi bạn hữu chứ không thể đặt mua như bây giờ. Riêng tôi, phải đến tư thất của tiến sĩ kiêm nhà thơ Huy Lực Bùi Tiến Khôi để nhờ phu nhân của nhà thơ chỉ cách đúc bánh cuốn.

Trong những buổi họp mặt cuối tuần, luật sư Nguyễn Ngọc Hải đàn Acoustic Guitar, bác sĩ Nguyễn Đình Phùng hoặc bác sĩ Bửu Châu đàn Keyboard cho “ca sĩ” hát. Chị Hoàng Nga – phu nhân của nha sĩ Trần Nam Hải và cũng là cháu gọi nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ bằng Chú – có thể được xem như giọng ca chính; vì giọng của Chị trong, ngân dài và Chị hát rất đúng nhịp. Tiếng hát của một vị nữ lưu khác, phu nhân của bác sĩ Chu Bá Bằng, cũng không kém tuyệt vời.

Nếu phu nhân của bác sĩ Chu Bá Bằng và chị Hoàng Nga có thể đại diện cho bên nữ thì bên nam anh Hải là nhân vật chính. Anh Hải – với giọng ténor cao vút – vừa đệm Guitar vừa trình bày những ca khúc rất khó hát như Vọng Ngày Xanh/Chiều Tà/Hòn Vọng Phu/Tình Quê Hương...

Riêng Điệp Mỹ Linh – vì chưa ai biết tôi từng chơi Accordéon – thỉnh thoảng cũng bị yêu cầu hát. Tôi thường hát những tình khúc lãng mạn và buồn. 

Một hôm, muốn thay đổi không khí buổi họp mặt, anh Bửu Châu mở băng nhạc ngoại quốc và ngõ lời: Nếu cặp nào muốn nhảy, cứ tự nhiên, mời ra “sàn nhảy”.

Chưa cặp nào dám ra “sàn nhảy” cả. Bất ngờ nghe băng nhạc phát ra điệu Valse quen thuộc, tôi lặng người; vì dòng nhạc đang ray rức hồn tôi! Giữa khi đang bị niềm xúc động dâng đầy, tôi nghe giọng Huế:

-Răng chị Điệp Mỹ Linh buồn dữ rứa? 

Giật mình, nhận ra anh Bửu Châu, tôi lúng túng đáp:

-Dạ...dạ...thưa anh, nghe nhạc khúc Étoile des Neiges em...chịu không được!

-Tại răng rứa?

Tôi im lặng, không thể giải thích. Anh Bửu Châu nhìn Minh, như ngầm hỏi. Minh đáp:

-Bài này hồi xưa bà xã của Minh thường đàn; bây giờ nghe lại bà ấy bị xúc động!

-Rứa chị Điệp Mỹ Linh chơi đàn chi?

-Accordéon.

Anh Bửu Châu reo lên:

-Ui chao! Rứa thì mời chị đàn cho vui.

Minh đáp không thật:

-Năm 75, rời Saigon gấp quá, chúng tôi không thể đem theo cây đàn.

Không ngờ bác sĩ Hồ Vương Minh đứng cạnh, đề nghị:

-Con tôi học Accordéon. Nhà tôi gần đây. Tôi về đem Accordéon tới, chị Điệp Mỹ Linh đàn, nha!

Khi anh Hồ Vương Minh đem Accordéon đến, tôi nhờ anh để ngoài sân sau, cạnh hồ bơi. Nơi đây vắng người, tôi đàn lại xem tôi còn nhớ được bao nhiêu phần trăm – trước khi tôi đàn cho bạn hữu cùng nghe.

Không ngờ, sau khi tôi đem Accordéon vào lại phòng khách, anh Bửu Châu và anh Hải đề nghị cả hai anh sẽ cùng tôi hợp tấu nhạc khúc Étoile des Neiges. 

Thật tình, tôi vừa đàn vừa...run; vì bỏ đàn lâu quá tôi cứ ngại sẽ bị lỗi nhịp. Và tôi không chắc là tôi có thể nhớ trọn bài. Thế mà mọi việc đều êm xuôi. 

Năm 1987, tôi ra mắt tập truyện Bước Chân Non tại Hyatt Regency Houston West, góc đường Highway 6 và I-10. Tôi nhờ anh Hải phụ trách phần văn nghệ. 

Buổi ra mắt tác phẩm Bước Chân Non được tổ chức tại phòng khánh tiết chính của Hyatt Regency và được đặt dưới sự “điều động” của tiến sĩ Dương Đức Nhự – cựu giáo sư đại học Văn Khoa Saigon – và sự giới thiệu của các diễn giả như: Luật sư Dương Như Nguyện, giáo sư Luật tại University of Denver; nhà văn Nguyễn Văn Sâm, cựu giáo sư đại học Văn Khoa Saigon; giáo sư Trần Đình Vinh, nguyên giáo sư đại học Khoa học Saigon.

Trong khi quan khách ký tên lưu niệm thì tiếng Organ của anh Hải rộn ràng trong những cung đàn vui. Khi anh Hải chuyển sang tình khúc êm dịu, mọi người vừa lắng nghe vừa “nhâm nhi” bánh ngọt vừa thăm hỏi nhau. Lúc tiếng Bass của Organ trở nên dồn dập thì nhiều người cười tươi và đôi vai “lắc lắc” một cách nhẹ nhàng.

Không ngờ, sau buổi ra mắt sách của Điệp Mỹ Linh, anh Bửu Châu lâm trọng bệnh! Từ đó, các buổi họp mặt cuối tuần không còn nữa.

Trong những lần Câu Lạc Bộ Luật Khoa – do luật sư Thiện Ý Nguyễn Văn Thắng điều hành – họp mặt, không có văn nghệ, tôi chỉ thấy anh Nguyễn Ngọc Hải tham dự đôi lần. Rồi thôi!

Trong nhóm “nghệ sĩ không chuyên nghiệp”, anh Bửu Châu là người đầu tiên “bỏ cuộc chơi”. Tiếp đến là nha sĩ Trần Nam Hải; rồi cựu Hải Quân Trung tá Hồ Quang Minh; Luật sư Nguyễn Tiến Đạt... và ai nữa? Tôi không thể nhớ được! 

Bây giờ, luật sư Nguyễn Ngọc Hải – người bạn văn nghệ đầy tài năng, đã một thời đem niềm vui đến cho nhóm người Việt ly hương tại thành phố Houston – cũng “ra đi”! 

Mong rằng luật sư Nguyễn Ngọc Hải, bác sĩ Bửu Châu, Hải Quân trung tá Hồ Quang Minh, nha sĩ Trần Nam Hải và luật sư Nguyễn Tiến Đạt sẽ “gặp lại” nhau để cùng tiếc nhớ những ngày vui xưa!

Điệp Mỹ Linh

https://www.diepmylinh.com/

 

NHỚ LẠI MÓN NGON SÀI GÒN NGÀY TRƯỚC

Có nhà văn nào đó cho rằng khi viết về ẩm thực bụng phải đói mới “lột tả” hết cái ngon của món ăn.

Tôi rất tâm đắc với ý kiến này. Hồi còn trong trại tù cải tạo, cái bụng lép kẹp lúc nào cũng sôi ùng ục, tôi và vài người bạn tù có “tâm hồn ăn uống” vẫn thường kể cho nhau nghe những món khoái khẩu của mình. Ăn “hàm thụ” sao mà ngon thế. Phải nói ngon gấp nghìn lần ăn… thực thụ!

Thời Tù cải tạo qua đi

Nhưng thời điêu linh lại kéo tới.

Vào thời đó, cái để đút vào mồm chỉ toàn khoai mì chạy chỉ với bo bo, còn được mệnh danh là… CAO LƯƠNG. Ngồi nhấm nháp cao lương mà cứ tức anh ách. Ai đó đã khéo chơi chữ mà đặt tên, mỉa mai không khác gì cái món “mầm đá” của ông vua ngày xưa! Nhưng rồi cũng qua đi cái thời ăn để mà sống.

Người ta bỗng nhớ đến thời…SỐNG ĐỂ MÀ ĂN ở Sài Gòn hoa lệ ngày nào.

Theo tôi, một trong những món ngon đó phải kể đến;

PHỞ

Mặc dù PHỞ có xuất xứ từ miền Bắc, nhưng PHỞ Sài Gòn thường ăn kèm với giá, ngò gai, húng quế vẫn ngon hơn phở Hà Nội thiếu hẳn các loại rau thơm mà lại không có giá. Vào đến Sài Gòn ngày xưa có con đường tên Turc (Thổ Nhĩ Kỳ), một đầu là đường Tự Do (Catinat), đầu kia là đường Hai Bà Trưng (Paul Blanchy). Tiệm PHỞ Bắc được bán trong khuôn viên nhà thờ Hồi Giáo này, nên có tên là PHỞ Turc.

Sài Gòn 1954, lúc người Bắc mới vào Nam, những tiệm PHỞ Bắc hãy còn đếm được trên đầu ngón tay. Ðó là mấy tiệm Phở Thịnh đường Gia Long, Phở Turc đường Turc, Phở Minh đường Pasteur và Phở 79 ở đường Frère Louis (sau này đổi tên thành đường Võ Tánh và đến 1975 lại đổi thành Nguyễn Trãi thuộc quận 1).

Ngay bên hông rạp Casino có một hẻm nhỏ, đi vào hẻm đó là một dẫy nhà, đa số là nhà dân Bắc Kỳ di cư sớm, từ những năm 1920. Tiệm PHỞ Minh nằm ở dãy nhà đó.

PHỞ Minh có cả phở bò lẫn phở gà nhưng đặc biệt hơn cả còn có bài thơ do thi sĩ Trần Rắc đề tặng. Bài thơ được cắt chữ, đóng khung kính, treo trên tường. Bài thơ Ðường Luật có 4 câu đầu như sau:

Nổi tiếng gần xa khắp thị thành,

Trần Minh PHỞ Bắc đã lừng danh

Chủ đề: tái, chín, nạm, gầu, sụn,

Gia vị: hành, tiêu, ớt, mắm, chanh.

Thi sĩ Trần Rắc chính là ông chủ tiệm giày Trần Rắc đường Lê Thánh Tôn, gần Khám Lớn Catinat năm xưa. Tiệm giầy Trần Rắc, và cả mấy tiệm giầy ở đường này, đều có cửa sau đi vào hẻm “ẩm thực” Casino.

Việt Nam ta đúng là… ra ngõ gặp nhà thơ. Ðến như ông chủ tiệm giày cũng có thể làm thơ về phở chứ chưa dám nói đến Tản Ðà là người viết nhiều về nghệ thuật ăn uống!

Trên đường Mạc Ðĩnh Chi (Massiges), gần bên hông Tòa Ðại Sứ Mỹ, còn có PHỞ Cao Vân, dù tiệm PHỞ này không nằm trên đường Trần Cao Vân (Larclause) cách đó không xa. Theo tôi, PHỞ Cao Vân (25 Mạc Ðĩnh Chi) chỉ thuộc loại “thường thường bậc trung” nhưng được nhắc tới cùng với PHỞ Minh vì Cao Vân cũng có một bài thơ ca tụng phở của thi sĩ Tú Mỡ được viết bằng sơn ngay trên tường.

Trong các món ăn Quân Tử Vị

PHỞ là quà đáng quý trên đời

Chủ của PHỞ Cao Vân ngày nay là một ông cụ Bắc Kỳ hom hem theo năm tháng. Ông không còn đứng ra nấu phở nhưng chiều chiều thường ngồi nhậu lai rai với các “chiến hữu” để hưởng nhàn!

…Trên đường Pasteur có PHỞ Hòa, khá nổi tiếng. Ban đầu, lúc khai trương năm 1960, tiệm phở này mang tên Hòa Lộc. Có lẽ sau này khách ăn cứ gọi tắt là Hòa nên Hòa Lộc biến thành Hòa theo kiểu gọi tên một chữ cho dễ nhớ thường thấy ở các tiệm phở (?). Phở Hòa chỉ chuyên loại PHỞ bò, nếu vào đây mà tìm tô PHỞ gà thì không có. Khách phải chịu khó ra đường Hiền Vương (bây giờ đổi tên là Võ Thị Sáu), đến tiệm Hương Bình, “chuyên trị” PHỞ gà.

Nói đến PHỞ Sài Gòn tại khu vực trung tâm, phải nói đến tiệm PHỞ 79, ngay tại số nhà 79 trên đường Võ Tánh. Khoảng năm 1952, tiệm PHỞ 79 mở cửa, khi đó nền nhà của tiệm còn thấp hơn mặt đường. Chỉ vài năm sau tiệm phát đạt, chủ nhân mua hai nhà bên cạnh, mở lớn thành tiệm PHỞ 79 khang trang và có thể nói là một trong những tiệm PHỞ sạch nhất Sài Gòn thời đó.

Trường Sinh ngữ Quân đội có chi nhánh ở đường Nguyễn Văn Tráng rất gần với PHỞ 79 tại khu vực Ngã Sáu Sài Gòn. Ðám giảng viên chúng tôi thường xuyên ăn sáng, ăn trưa và cả ăn tối mỗi khi “ứng chiến” tại trường.

PHỞ tại đây được đánh giá là…“ăn được.” Nếu ai “ăn không được” thì chịu khó đi thêm vài bước ra Ngã Sáu, nơi đây có đủ các món ăn chơi thuộc loại bình dân, từ phở, hủ tíu cho đến mì và có cả xe… bánh mì mua về trường nằm gặm trong những đêm ứng chiến!

Gần ngã tư Phú Nhuận có PHỞ Quyền trên đường Võ Tánh (thuộc quận Phú Nhuận), cách cổng phụ của Tổng Tham Mưu chừng 100 mét. Tôi thường ghé ăn nơi đây mỗi khi về trụ sở chính của trường sinh ngữ trong Tổng Tham Mưu. Nước phở ở đây rất đậm đà, vị ngọt là của xương ống chứ không phải vì bột ngọt. PHỞ Quyền còn có cả món “tái sách tương gừng” được xếp vào loại… trứ danh.

Con cháu của một số gánh phở nổi tiếng Hà Nội đã vào Nam lập nghiệp năm 1954, trong cơ hội lịch sử này có PHỞ Tàu Bay. Vốn là quán phở do ông nội mở vào 1950 ở Hà Nội, khi di cư vào Nam, ông chủ quán được người bạn thân tặng cho chiếc mũ bay. Ông thường xuyên đội nó, khách thấy lạ, gọi ông “Tàu Bay” rồi chết tên thành tên quán.

PHỞ Tàu Bay ở đường Lý Thái Tổ ngày nay vẫn bán và khách quen ngày nào vẫn chịu khó mò đến đây để tìm lại hương vị đặc thù. Phải nói PHỞ Tàu Bay rất… hiếu khách. Gọi thêm nước béo, nhà phở đem ra cả tô chứ không bằng chén nhỏ như những tiệm khác. Tô đặc biệt của PHỞ Tàu Bay lại là tô “Xe Lửa,” bánh và thịt trên mức hậu hĩnh.

Kể từ khi người Bắc di cư vào Nam, tiệm PHỞ đánh bạt các tiệm hủ tíu, vốn là món “đặc sản” của miền Nam.

Các tiệm HỦ TÍU nổi tiếng Sài Gòn phải kể đến HỦ TÍU Thanh Xuân đường Tôn Thất Thiệp (gần chùa Chà Và), HỦ TÍU Phạm Thị Trước ở đường Lê Lợi (khúc gần Pasteur), HỦ TÍU Gà, Cá ở đường Hàm Nghi gần khu Ngân hàng Quốc gia và HỦ TÍU Thanh Thế trên đường Nguyễn Trung Trực…

Có người đến HỦ TÍU Phạm Thị Trước gọi thêm bánh pâté chaud ăn kèm, cũng giống như HỦ TÍU Gà Cá. Tuy nhiên, mỗi tiệm hủ tíu đều có hương vị riêng khiến một khi khách đã “kết” thì khó đi ăn nơi khác. HỦ TÍU Sài Gòn sáng nào cũng đông người đến thưởng thức, không cần đợi đến những ngày cuối tuần.

Thường thì HỦ TÍU có bánh mềm, chỉ riêng HỦ TÍU Thanh Xuân hay Mỹ Tho thì thêm bánh dai, nấu khô hay nước, tùy theo ý thích của khách. Chỉ nhìn dĩa rau dọn lên trước thì cũng thấy bắt mắt: giá, hẹ, rau cần tàu, tần ô và vài cọng xà lách. Thêm vào đó, mùi nước lèo xông lên như đập vào khứu giác thực khách làm cho bụng cứ gào thét…

Người bồi bàn bưng mâm ra để tô hủ tíu trên bàn, mùi nước lèo xông lên mũi, nếm thử “nghe” được mùi thơm của nước lèo, thêm chút gia vị vào và cầm đũa ngay. HỦ TÍU Thanh Xuân thì phải có rau tần ô, rau cần tàu, giá sống. HỦ TÍU Phạm Thị Trước hay Thanh Thế cũng thế, nhưng không có rau tần ô. Riêng HỦ TÍU Gà Cá thì chỉ có giá sống.

Tuy nhiên, các thứ HỦ TÍU nếu thiếu vài miếng tóp mỡ và cải bắc thảo thì hình như thiếu mất cái gì đó. Nước lèo vừa ngọt của xương, vừa béo của chất tủy từ xương ống thoang thoảng chút mùi của con mực, con tôm khô, hào khô và củ cải. Những thứ ấy QUYỆN VÀO NHAU thành một thứ nước lèo hấp dẫn. HỦ TÍU bình dân thì có những xe hủ tíu bán dạo. Từ mờ sáng cho đến khi màn đêm buông xuống, nghe tiếng rao… lòng thấy nao nao!

Với tôi, một món cũng thuộc loại “khoái khẩu” ở Sài Gòn là…

BÁNH MÌ THỊT NGUỘI, trong đó có cả jambon, xúc xích, patê ăn kèm với sốt mayonaise và đồ chua! BÁNH MÌ THỊT NGUỘI ăn sẽ ngon hơn nếu bạn có thì giờ ngồi nhẩn nha tại tiệm: các loại thịt bày trên đĩa trắng tinh kèm thêm một cục sốt bên cạnh dao, nĩa sạch bóng. Bẻ một miếng bánh mì còn nóng, trét sốt lên trên rồi một lớp patê, sau đó cắt một miếng jambon… đưa vào miệng. Tuyệt cú mèo!

Một trong những tiệm bán BÁNH MÌ THỊT NGUỘI có tiếng ở Sài Gòn từ năm1954 và còn tồn tại đến ngày nay là Hòa Mã. Tiệm Hòa Mã nằm trên đường Cao Thắng, gần khu vực Bàn Cờ, nơi có những địa điểm nổi tiếng như Kỳ Viên Tự, Tam Tông Miếu, Trường Aurore, Cư Xá Ðô Thành, Nhà Bảo Sanh Ðức Chính…

Ngày nay, Hòa Mã không khác xưa là mấy. Hòa Mã cũ kỹ, bảng hiệu phai màu theo năm tháng vì đã tồn tại hơn 50 năm kể từ ngày mở cửa. Nhiều người nói chủ nhân Hòa Mã là người đầu tiên bán những ổ BÁNH MÌ THỊT NGUỘI kiểu Sài Gòn… Tiệm Hòa Mã gọi ổ BÁNH MÌ THỊT NGUỘI của mình là cát-cút, dùng theo tiếng Pháp cassecroute, bữa ăn lót dạ, bữa ăn nhẹ. Những năm 60, giá bán một ổ bánh mì Hòa Mã là 3 đến 5 đồng, ổ lớn có bơ tươi thì 7 đến 10 đồng.

…Xe BÁNH MÌ THỊT NGUỘI Tám Lự gần chợ Bàn Cờ chỉ bán từ sẩm tối đến đêm khuya. Một ổ bánh mì Tám Lự dài cỡ 4 tấc, hai gang tay, tối ăn vào no đến sáng. Bánh mì ngon, ngoài pâté chả lụa, pâté foie, bơ Bretel còn thêm dưa leo, ngò, hành lá, nước tương, muối tiêu, ớt xắt. Ngày xưa khách chỉ cần nói: “Cho một tàu lặn hay một tiềm thủy đĩnh đi, anh Tám!” là khách sẽ có ngay một ổ BÁNH MÌ THỊT NGUỘI nóng giòn, thơm phức.

Nếu muốn sang hơn thì lên bánh mì Pâté Tòa Ðô chính trên đường Nguyễn Huệ hoặc tiệm bánh Hương Lan trên đường Tự Do hay ngồi Thanh Bạch đường Lê Lợi (gần bệnh viện Sài Gòn). Chỉ cần gọi đĩa BÁNH MÌ THỊT NGUỘI kèm theo một ly cà phê sữa đá là đủ no cho đến trưa. Thanh Bạch vẫn là nơi lý tưởng để vừa ăn sáng vừa ngắm cảnh người Sài Gòn sửa soạn cho một ngày mới.

…Sài Gòn xưa có hai tiệm Thanh Bạch

Tiệm thứ nhất ở đường Lê Lợi, bên rạp xi-nê Vĩnh Lợi.

Tiệm Thanh Bạch thứ hai ở đường Phạm Ngũ Lão, trong dẫy phố trệt dưới tòa soạn nhật báo Sài Gòn Mới năm xưa.

Ngoài bánh mì ốp-la, ôm-lết, thịt nguội

Thanh Bạch có BÁNH MÌ BÒ KHO, HỦ TÍU BÒ KHO

Và đặc biệt là món BÚN SUÔNG. BÚN SUÔNG dùng xương heo để nấu nước lèo, và đặc biệt ở đây là dùng tôm tươi lột vỏ, bỏ đầu, giả nhuyễn, sau đó vo lại thành sợi dài (như sợi bún). Nước lèo ở đây rất trong, ăn kèm với rau sống…

Nhà hàng Tài Nam trên đường Ohier (Tôn Thất Thiệp) nổi tiếng với món ĐUÔNG CHÀ LÀ CHIÊN BƠ rất ngon nhưng cũng rất mắc tiền. Theo nhà văn Sơn Nam, vua chúa cũng còn thèm “con đuông chà là,” tên chữ là “hồ đa tử.”

Hồ đa là : cây dừa rừng, tức cây chà là hoang thường mọc miền nước mặn Nam bộ, giống như cây cau kiểng. Cây dừa rừng có “củ hũ,” tức đọt non, đến mùa sau Tết thường xuất hiện con đuông, giống như con nhộng. Ðuông ăn đọt dừa non nên to, mập và thường được bắt TRƯƠC KHI nở thành bướm. Sơn Nam viết: “Ðem đuông nướng trên vỉ sắt, cho héo, rồi ăn, chấm với nước mắm nhĩ nguyên chất. Con đuông béo ngậy vì tăng trưởng, ăn ròng củ hũ cây chà là.”

Vùng Thanh Ða (Bình Thạnh) nổi tiếng khắp Sài Gòn với món CHÁO GỎI VỊT. Vào buổi tối người Sài Gòn hay ra bán đảo Thanh Ða :

-trước là để đón những luồng gió mát từ sông Sài Gòn thổi vào

-khi về, ghé mấy quán cháo vịt, gọi thêm đĩa gỏi vịt ăn kèm.

Nếu là “bợm nhậu” thì gọi thêm chai bia Con cọp BGI để… đưa cay.

Nếu ngại ra Thanh Ða thì trên đường Hồng Thập Tự cũng có khu bán CHÁO GỎI VỊT thuộc loại… “ăn được.” Thịt vịt tại đây khá mềm, nhai kỹ thấy ngọt và đặc biệt không thấy mùi hôi vốn có của thịt vịt. Có thể họ tuyển loại vịt chạy đồng nên không hôi (?).

Ðinh Công Tráng là một con đường nhỏ gần nhà thờ Tân Ðịnh nhưng cũng đi vào lịch sử ăn uống của Sài Gòn với món BÁNH XÈO. Bí quyết của BÁNH XÈO nằm ở kỹ thuật pha bột, sao cho khi chiên lên, bánh giòn tan khiến người ăn có thể cảm được cái thú nghe miếng bánh đang được nhai dưới hai hàm răng. Lớp bột gạo pha chút nghệ khi đổ vào chảo dầu tạo nên một tiếng “xèo” khiến ta hiểu được tại sao lại gọi là… BÁNH XÈO!

Ngày nay, đường Ðinh Công Tráng trở thành “đường bánh xèo” nhưng người sành ăn thì chọn quán bên tay trái, nếu đi từ đường Hai Bà Trưng vào. Quán không tên nhưng người ăn vẫn nhớ vì nó đã đi vào “bộ nhớ” của người Sài Gòn từ bao năm nay. Những quán đối diện bên kia đường trông có vẻ lịch sự hơn, sạch sẽ hơn nhưng vẫn chịu cảnh vắng khách vì là kẻ… hậu sinh.

Khu Ða Kao có tiệm BÁNH CUỐN TÂY HỒ (127 Ðinh Tiên Hoàng), gần chợ Ða Kao, quận 1, nổi tiếng. Tại đây, mỗi bàn có để sẵn một thẩu nước mắm và một chồng chén nhỏ để khách tùy nghi sử dụng, thêm nhiều hay ít ớt bằm theo sở thích riêng của từng người. Tuy nhiên, có khách lại thích chan luôn nước mắm vào đĩa để bánh cuốn thấm nước mắm, đậm đà hơn. Chả quế và giò lụa được cắt thành miếng lớn, để riêng trong một đĩa nhỏ. Khách có thể chỉ ăn BÁNH CUỐN NHÂN THỊT mà không đụng tới đĩa giò chả, như vậy người phục vụ nhìn vào đĩa chả còn nguyên mà không tính tiền. Nếu cần, có thể gọi thêm đĩa BÁNH TÔM hoặc BÁNH CUỐN KHÔNG NHÂN.

Sài Gòn cũng có BÁNH CUỐN THANH TRÌ kiểu Bắc, mỏng như tờ giấy, ăn với “ruốc” (chà bông) và nước mắm phải kèm với vài giọt cà cuống mới là “sành điệu”!

Còn BÁNH ƯỚT là kiểu bánh cuốn bình dân ở Sài Gòn, cũng ăn kèm với BÁNH TÔM CHIÊN, CHẢ GIÒ, CHẢ LỤA, RAU, GIÁ CHÍN. Những xe bánh ướt được đẩy đi khắp Sài Gòn, có cả nồi hấp nên lúc nào bánh cũng nóng và người bán bao giờ cũng chan nước mắm vào đĩa thay vì chấm kiểu “thanh cảnh” như bánh cuốn Thanh Trì.

Lại nói thêm, đường Albert (vào thời Ðệ Nhất Cộng Hòa đổi tên thành Ðinh Tiên Hoàng) khá dài nên dọc theo con đường này có nhiều địa chỉ ẩm thực nổi tiếng. Tiệm ăn Chez Albert (lấy tên theo con đường), Cà phê Hân, MÌ CÂY NHÃN (tên đặt theo cây nhãn hồi đó còn trồng trước sân), THẠCH CHÈ HIỂN KHÁNH (nơi sưu tầm rất nhiều thơ ca tụng thạch chè)… Tôi chắc chắn còn bỏ quên khá nhiều điểm ăn uống khác nữa trên con đường này.

Ở góc đường Tôn Thất Ðạm và Hàm Nghi, trước kia vào thập niên 30 có một QUÁN CHÁO CÁ nổi tiếng một thời. Buổi chiều cho đến gần khuya, khách đến ăn rất đông, nhất là khi cải lương, hát bội, hát bóng vãn hát. Theo Vương Hồng Sển trong Sài Gòn Tạp Pín Lù, quán cháo cá này của người Tàu, gốc Quảng Ðông, “cha truyền con nối suốt bốn năm thế hệ, trót trăm năm chớ không phải chơi…” Cháo tại đây nấu bằng gạo tấm hầm với cá, xương heo và thịt tôm hùm để thành một thứ hồ sền sệt khiến “người đau mới mạnh dùng không sợ trúng thực, người mệt mỏi ăn vào cảm thấy nhẹ bụng, mau tiêu. Tô CHÁO CÁ CHỢ CŨ quả là một ‘tô thuốc tráng thần’…”

Cháo nóng hổi bốc hơi nghi ngút. Vừa thổi vừa húp xì xụp mới thấy được cái thú vị của món CHÁO CÁ CHỢ CŨ Thịt cá giòn, thơm, lẫn lộn hương vị của hành, tiêu, gừng và có thể ăn với “dầu chá quẩy.” Thú thật, tôi là người thích thịt hơn cá nhưng thỉnh thoảng được thưởng thức món cháo cá vẫn thấy ngon đến toát mồ hôi!

Có một tiệm CHÁO GIÒ HEO khá nổi tiếng trong ngõ đường Phan Ðình Phùng (ngày nay là Nguyễn Ðình Chiểu). Tiệm không có tên, chuyên bán cháo từ 6 giờ tối tới một, hai giờ sáng. Khách của tiệm này đa số là khách chơi đêm, khách đi nhảy, khuya về đói bụng đến ăn tô cháo nóng.

Tôi lại nhớ đến món PHÁ LẤU ở góc đường Lê Lợi-Pasteur, nơi đây còn có xe BÒ BÍA và NƯỚC MÍA VIỄN ĐÔNG. Bán phá lấu là một chú Tàu và “cửa hàng” của chú chỉ vỏn vẹn một cái khay tròn, trên đó bày đầy đủ nội tạng heo: lòng, dồi, gan, bao tử, ruột non, ruột già, tim, phèo, phổi… Trông thật hấp dẫn, ngửi thơm phức và ăn vào thì giòn tan. Phá lấu nói chung có vị hơi ngòn ngọt, gan thì bùi bùi, lòng thì hơi dai dai nhưng khi nhai kỹ mới thấy ngon… thấu trời xanh!

Nghệ thuật làm phá lấu chắc chỉ mấy chú ba mới đáng hàng sư phụ. Phá lấu làm tại nhà cũng ướp húng lìu, ngũ vị hương nhưng không thể nào so sánh với phá lấu góc nước mía Viễn Ðông. Từng miếng phá lấu được ghim sẵn bằng tăm, chấm với tương đỏ trộn tương đen. Khách ăn xong chú Ba chỉ nhìn tăm mà tính tiền nhưng tuyệt không bao giờ sai. Quá bộ vài bước là xe nước mía tươi mát đang chờ… để kết thúc một chuyến ăn hàng bên lề đường.

Gần nước mía Viễn Ðông có XE THỊT BÒ KHÔ ( KHÔ BÒ) của ông Năm (theo tên gọi của khách quen) và sau 1975 ông dời về đường Tự Ðức (nay đã đổi tên là đường Nguyễn Văn Thủ) thuộc khu Ða Kao.

Dân chơi Sài Gòn thường xếp hạng: “ĂN quận 5, NẰM quận 3, XA HOA quận 1” nên viết về món ngon Sài Gòn mà bỏ qua khu vực Chợ Lớn là cả một thiếu sót lớn. Dọc đường Trần Hưng Ðạo nối với đường Marins (Ðồng Khánh) thuộc địa phận quận 5 có những nhà hàng, tửu lầu nổi tiếng một thời như Arc-en-Ciel, Ðồng Khánh, Á Ðông, Bát Ðạt.

Theo tôi, Chợ Lớn nổi tiếng hơn cả là đường Lacaze mà người Việt hay gọi trại là LA CAI, tức đường Nguyễn Tri Phương sau này. Khu La Cai có MÌ VỊT TIỀM HẦM THUỐC BẮC một trong những MÓN TỦ của người Hoa. Bên cạnh đó còn có những tiệm hủ tíu mang tên Mỹ Tiên, Cả Cần và tiệm BÁNH BAO Bà Năm Sa Ðéc.

Đêm đến có các quán SÒ HUYẾT dọc theo lề đường. Khách bình dân ngồi ăn nhậu thoải mái giữa dòng xe cộ ồn ào bên ánh đèn nê-ông từ các nhà hàng, vũ trường sang trọng của Chợ Lớn “by night”!

…Thôi thì đời người có lúc hưng lúc tàn, cũng như vận nước có khi thịnh khi suy. Viết lại món ngon Sài Gòn chỉ để thỏa mãn kiểu ĂN HÀM THỤ như đã nói ở trên. Giờ có cho ăn thực thụ chắc cũng chẳng thấy ngon như thời còn trai trẻ.

Tất cả chỉ còn là… hoài niệm!

Nguyễn Ngọc Chính