XUÂN VỌNG của ĐỖ PHỦ (712-770)
 |
| Không hề có bức họa Đỗ Phủ nào của người đương thời; đây là hình vẽ theo cảm tưởng của nghệ sĩ |
Là thi sĩ lớn nhất đời Đường của Trung Hoa, được gọi
là “thi thánh”, sáng tác gần 1500 bài thơ.
Loạn An - Sử nổ ra năm 755, lúc đó Đỗ Phủ chỉ là một viên
quan nhỏ, bị giặc bắt, giam tại Trường An. Cảnh chết chóc, thân ở tù xa vợ
con Chiến tranh tàn khốc tăng dữ dội không ngừng. Mòn mỏi chờ một bức
thư của vợ con, nhưng càng trông tin càng tuyệt vọng.
“Xuân vọng” là một bài thơ xuân đặc sắc của Đỗ Phủ. Tổ
quốc nát tan với nỗi đau chiến tranh, nhà thơ gởi gấm vào bàt thơ của
niềm tin vào sự vững bền của tổ quốc, hy vọng vào sự hồi sinh của đất
nước, mong ngóng sự thanh bình trở lại để được đoàn tựu với gia
đình.
Nguyên tác:
春望
國破山河在
城春草木深
感時花濺淚
恨別鳥驚心
烽火連三月
家書抵萬金
白頭搔更短
渾欲不勝簪
Phiên âm Hán - Việt:
Xuân Vọng
Quốc phá sơn hà tại
Thành xuân thảo mộc thâm
Cảm thì hoa tiễn lệ
Hận biệt điểu kinh tâm
Phong hoả liên tam nguyệt
Gia thư để vạn kim
Bạch đầu tao cánh đoản
Hồn dục bất thăng trâm
Dịch nghĩa:
Nước bị tàn phá, núi sông vẫn còn đấy
Mùa xuân trong thành, cỏ cây mọc đầy
Cảm (thương) thời thế, hoa rơi lệ
(Oán) hận biệt ly, chim kinh sợ trong lòng
Khói lửa báo động liên miên ba tháng trời
Thư nhà (đến), quý như muôn lạng vàng
Ðầu bạc, xoa thấy càng lưa thưa
Coi bộ không đủ (dày) để cài trâm
Bản dịch của Trần Trọng Kim:
Nước phá tan, núi sông còn đó,
Đầy thành xuân cây cỏ rậm sâu.
Cảm thời hoa rỏ dòng châu
Biệt ly tủi giận, chim đau nỗi lòng.
Ba tháng khói lửa ròng không ngớt,
Bức thư nhà, giá đắt bạc muôn.
Gãi đầu tóc bạc ngắn ngun,
Dường như hết thảy, e khôn búi tròn.
Bản dịch của Trương Văn Tú (Lãng Nhai):
Nước mất nhà tan còn sông núi,
Xuân thành cây cỏ mọc thâm u.
Nhìn hoa hoang dại sầu rơi lệ,
Chim kêu hoảng sợ hận biệt ly.
Khói lửa binh đao liền ba tháng,
Thư nhà nhận được đáng vạn ngân.
Tóc bạc như sương càng thưa thớt,
E không đủ búi để cài trâm.
(Nguồn: Internet)
Thơ thoáng dịch của Anh Tú, Trần Văn Dõng, Trần Hoành Châu:
Xuân Mong
Tổ quốc tan còn sông núi đây
Mùa Xuân thành phố cỏ cây dầy
Thương cho thời thế hoa rơi lệ
Ly biệt hận sầu chim vướn lây
Ba tháng loạn tràn lan chẳng vơi
Thư nhà được quý ngàn lời
Xoa đầu bạc trắng lưa thưa tóc
Ngần ngại trâm cài sợ rớt rơi
Anh Tú
January 3, 2017
ĐÓN XUÂN
Nước mất, nhà tan,
sông núi đây
Thành xa xuân đến, cỏ chen dày
Tang thương hoa la,́ sầu bi lụy
Ly cách chim trời, hận oán ai.
Ba tháng ngút trời khói bốc xa
Mừng vui tin quý, lá thư nhà
Loe hoe tóc trắng, đầu thưa thớt
Lạc lỏng trâm cài, vứt chỏng chơ
Trần Văn Dõng
January 3, 17
XUÂN QUA
Nước loạn ly còn sông còn núi
Hoa xuân kia hờn tủi thêm đau
Chân đi mắt lệ tuôn trào
Biệt ly tim nghẹn , lòng sao u hoài !
Chinh chiến kéo hạn dài ba tháng
Nhận thư nhà...xứng đáng bao ngân
Tóc già rụng trắng phân vân
Làm sao búi được ...tần ngần tháng năm !
Trần Hoành Châu
January 3, 17
