2014/03/04

DƯ ÂM

Bắc Bán Cầu đang tàn Đông, mùa Xuân hình như đã lảng vảng đâu đây trong khi đó bên quê nhà hoặc Nam Bán Cầu thì sửa soạn vào Hạ.
Nhìn hình hoa phượng minh họa cho bài thơ Còn Chút Dư Âm của Linh Thy và đọc một bài thơ  đón hè trở lại của một thi sĩ ở Úc châu, tôi bỗng miên man nhớ về kỷ niệm thời Trung học; nhiều lắm, có loại kể cho bè bạn nghe được, loại giữ lại cho riêng mình.


CÒN CHÚT DƯ ÂM*

Phượng tím bồi hồi theo gió lay
Ru hè ve trỗi nhịp bên tai
Nhớ mùa mưa đến, mùa thi tới
Rộn rã sân trường mắt bỗng cay.!!!

Linh Thy. BT

Suốt mùa đông băng giá năm nay, sáng trưa chiều tối lo đối phó với thời tiết khắc nghiệt, tay chân tê cóng, đầu óc mụ mẫm …, dù cơn ghiền viết lách lỡn vỡn trong đầu , nhưng chẳng làm trò trống gì được cả ngoại trừ vài câu thơ cùn …cụt chán phèo.
Hôm nay tự nhiên muốn viết, viết về bất cứ điều gì để… đở cơn ghiền và đồng thời cũng làm dịu lại một vài bực dọc của cuộc sống không tránh khỏi của đời thường.
Còn Chút Dư Âm? Không phải đâu mà trái lại với tôi Còn Nhiều Dư Âm của một thời dễ thương nhất trong đời của một con người, dư âm vui/ dư âm buồn, có cả hai thứ.
Sinh và lớn lên vùng ruộng rẫy, gốc nông dân mà là nông dân may mắn lắm sở hửu đôi công đất để cày cấy tạo ra hạt thóc sống qua ngày, thì nghèo khó là cái chắc nên đi học sẽ khó khăn và thiếu thốn đủ thứ mà trong đó có hoàn cảnh là càng lên lớp trên càng thiếu sách học/ sách đọc/ sách tham khảo.


Tôi nhớ có anh bạn cùng lớp lại ở cùng xóm với tôi, gia đình anh khá giả nên anh có đủ loại sách cho lớp đệ nhị (lớp 11) là lớp học sữa soạn cho kỳ thi Tú Tài 1. Anh rất tốt và kể như tôi may mắn được anh cho mượn bất cứ quyển sách nào tôi cần. Nhờ thế, kỳ thi Tú Tài 1 năm ấy tôi vượt qua rất dễ dàng.
Năm sau ngôi trường tỉnh nhà chưa có lớp Đệ Nhất (lớp 12) sửa soạn cho kỳ thi Tú Tài 2. Tôi phải vô cùng khó khăn khi bươn chải lên Sài Gòn để tiếp tục việc học. Nhờ quới nhân giúp đở nên tôi có nơi trọ học, đó là chuyện quan trọng nhất đã vưọt qua mà ơn nghĩa này suốt đời tôi không tài nào trả nổi.
Mọi sự rồi cũng xong khi có quyết tâm. Môi trường mới, sinh hoạt mới, bạn bè mới. Tất cả đều đổi mới nhưng người học trò từ tỉnh lỵ quê mùa như tôi cứ nghĩ đơn giản như dưới quê mình. Chính vì nếp nghĩ như thế nên đã vấp phải nhiều điều hụt hẫng và nhờ đó những hụt hẫng này trở thành những kinh nghiệm sống, những kinh nghiệm vô hình chung len nằm trong tiềm thức và nó sẽ bùng dậy khi gặp lại một hoàn cảnh tương tự sau này.
Tôi muốn nói đến chuyện thiếu sách học của tôi năm Đệ nhất. Tôi lại may mắn có người bạn mới giàu có và có rất nhiều sách đủ loại. Bạn nói với tôi cứ mượn bất cứ quyển sách nào tôi cần đến. Tôi cứ nghĩ bạn này cũng như người bạn cũ dưới quê nên thoải mái mượn theo quy ước. Tuy nhiên, một hôm bất ngờ bạn mình bắt đầu khóa tủ sách , điều mà trước đây không có.
Dù quê mùa nhưng tôi cũng phải hiểu mình phải làm gì rồi. Tôi lẳng lặng hoàn trả lại những quyển sách trót mượn và cám ơn. Từ đó không dám đụng đến tủ sách của bạn mình nữa và nghĩ rằng biết đâu bạn mình cũng có khó khăn nào đó không thể tiếp tục giúp mình nhưng ngại nói nên phải gián tiếp từ chối bằng hành động như vậy.
Thú thật tôi biết ơn bạn đó đã giúp tôi dù trong một thời gian ngắn và chẳng giận hờn gì cả. Của cải vật chất là của người ta mình mượn không được lại giận hờn thì đâu có đúng.
Trong hành trình đời sống sau này thỉnh thoảng vẫn bắt gặp hoàn cảnh tương tự dù những vay mượn này không hẳn là vật chất; chính vì thế mà tâm tư của tôi lại bất an hơn.

Anh Tú
March 4, 2014

 RAU ĐẮNG ĐẤT*

Trời mưa nước ngập ruộng sâu,
Cá đồng về hội rủ nhau nhảy hầm
Mưa là mưa lũ mưa dầm
hẹn mùa, rau đắng mọc quanh thềm nhà.

Tộ cá rô kho
Tô canh rau đắng...
đượm làm sao tình nghĩa nhà quê
nhớ làm sao thuở còn bé bỏng
nhà ở xa trường qua mấy nhịp cầu tre
bấm ngón chân chai bờ đất ruộng
trời mưa trơn trợt lối đi về...

tới cổng,
mùi cá kho đã dậy
lạnh cóng tay, cơn đói réo trong lòng
em với chị vừa đi, vừa chạy
cùng tranh nhau kịp để...ngồi mâm
em ngồi bên cha,
chị ngồi cạnh mẹ
bới chén cơm đầy và đua cho lẹ
hạnh phúc reo mừng như tiếng chim ca.
cá rô non nấu canh rau đắng đất
là tình thương bồi đắp mãi không tròn
là những buổi cha dầm mưa khai ruộng nước
quần vo cao
áo bà ba rách nách
điều thuốc vồng ngấm nước tắt, lạnh run...
tay rổ xúc,
vai đeo đụt mướp
lũ đỉa trâu thèm máu hút bầm chân!
                                                                                                                        
là những buổi trời vui mây dẫn gió
trôi lang thang không biết đến phương nào
chiều dâng hương cuồn cuộn tiếp chân nhau
trên ruộng thấp bầy cò bay trắng xóa.
những khi nhàn hạ
mẹ nhổ rau đắng đất
đốt lấy tro lắng nước gội đầu
gió thật hiền lay lá trúc lao xao
mái tóc chị dài êm như sóng mạ
mẹ xăm xoi bắt chí
mẹ chăm chút chải gàu
xức dầu dừa óng mượt
cột đuôi gà nhỏng nhảnh đằng sau.                                                                                                                                                  
mẹ vuốt tóc chị trầm trồ khen đẹp
Ôi! Dòng tóc hiền thấm nghĩa cù lao!
mười lăm năm
thời gian con đủ lớn
và tóc Mẹ trải màu bông bưởi bông cau
cha lưng còng như tre gặp gió
cho lòng con nặng một niềm đau!
chị theo chồng về nơi xứ lạ
em linh đinh rày đó mai đây
thuở nhỏ mưa dầm băng mấy ruộng
bây giờ mưa ngại bước chân đi!.. 
chị về bên ấy,
ơ hờ gương lược biếng xăm xoi.
Tóc chị rối nù hong hong mùi bếp
Gió dẫn mây trôi nhìn chỉ ngậm ngùi
đường về biệt mù,
chồng con bận bịu ,
nơi quê xưa thung đường ươn yếu
mà nhớ thương như thả tóc lên trời...                                                 
em lang thang đầu sông cuối bãi
thèm một bữa cơm dưới mái gia đình
nhưng dĩa cá kho mặn mùi nhân ngãi
tô canh ngày nào cũng đắng vị công danh!
tộ cá rô kho
tô canh rau đắng
đời nhiều lận đận
nên mất rồi thời thơ dại dấu yêu
đã hết rồi thời tan học nghêu ngao
câu hát cũ bây giờ nghe nuối tiếc
khi mây trắng lưng trời bay mù như tóc
gió vờn trên lá cỏ
và đường đời sự nghiệp trắng đôi tay...
đêm trọ chập chờn giấc điệp
tình hoài hương ray rứt ngủ không yên
tiếng võng ai kẽo kẹt
giọng ru hời buồn điệu Vân Tiên:
"trời mưa nước ngập ruộng sâu
cá đồng về hội rũ nhau nhảy hầm
mưa là mưa lũ mưa dầm
cho Rau Đắng Đất mọc quanh thềm nhà!"
                                                            
mười lăm năm,
bao lần gió nam non thổi lòn hang dế
em đi từ ấy,
chân ruộng đồng chưa mòn gót phiêu linh
ăn quán ngủ đình,
nước sông gạo chợ...
bao lần đau những cuộc tình tạm bợ
bao nhiêu lần làm lữ khách qua sông!
chợt giật mình, trẻ nhỏ gọi bằng ông
bỗng nghe nhớ về nơi cố thổ...
nhớ rau đắng nấu canh
nhớ con cá rô kho tộ
nhớ chị tôi theo chồng năm lên mười sáu
tóc cột đuôi gà...khóc lúc vu quy!
chị trách hờn...cha mẹ đuổi chị đi.
Thân con gái ở nhà ngoài, ăn cơm nguội
Con chi đa đa kêu đâu bờ bụi
Thương cha mẹ già ươn yếu chẳng ai lo...
                                      
...chị gói một nắm tro
dặn em gội đầu cho mượt
xức dầu dừa cho mướt
đừng để "mủn vùa" khô khốc rễ tre
mười lăm năm,
mới hiểu lời chị dặn
thì đã bao lần mấy dề rau đắng
mọc quanh thềm nhà...trỗ bông trắng...rồi khô!
Đã mấy mùa nước ngập chân đê
Con cá rô mấy lần ra sông lớn
Cha không còn dầm mưa coi ruộng
Không còn ai giành nữa chuyện...ngồi mâm!
Bao năm dài không một lời thăm  
Thôi thì kể như nước sông chảy ra biển cả...
thằng em nhỏ tóc vẫn chừa "ba dá"
như "mủn vùa" mẹ gọi lúc lên ba?
Con rô đồng ôm trứng tháng mưa
chờ đến lúc thả con về ruộng
chị ngồi nhớ mỗi chiều mỗi sớm                                                                                                                                                                                           
 thả nỗi buồn theo lọn tóc bay.
Không hẹn mà cùng bấm lóng ngón tay
hai số dư không biết đường nào đếm!..
em muốn kể quảng đời lận đận
ba muơi năm dài bao nỗi nhớ mong...
Ngày về nhà chị
ngủ đêm đầu tiên
nghe rạo rực không thể nào yên giấc
dưới mé thềm rêu mọc đầy rau đắng đất
con dế mèn thôi kể chuyện phiêu lưu
nén tiếng thở dài
sợ rung giọt đèn lu
muốn được ngủ say trong vòng tay chị
lời trách móc sao y như mẹ
cái hồi còn thơ trẻ bên nhau!
                             
Ai buộc đời mình vì một cọng rau
ai khôn lớn qua cầu đi hút bóng
nhìn quãng đồng xa một làn khói trắng
cũng bâng khuâng nhớ lắm quê mình
bỗng nghe thèm rau đắng nấu canh...

Nguyệt Lãng