CHÚNG TÔI MỌC RỄ YÊU THƯƠNG*
1. Việt Nam
Chúng tôi gặp nhau và thành hôn năm tôi 30 tuổi, đã một lần ly dị và có hai đứa
con.Ông xã thì cũng 30 tuổi và còn là trai tơ. Khi bà chị biết chúng tôi muốn
làm đám cưới, bà nói thẳng thắn: “em ơi, một khi lấy Mỹ thì sẽ bị người ta cười
chê thúi đầu, vậy sao không lựa một thằng tóc vàng, mắt xanh, cao lớn,
đẹp trai để bù lại mà lại đi lấy một thằng tóc đen, mắt nâu, hơi lùn nữa, vậy
được cái gì?”.
Tôi nhìn người chị,
buồn bã nói : “Chị Hai ơi, em đã có hai đứa con rồi. Thật khó khăn khi em phải
vừa kiếm chồng cho em vừa kiếm cha cho hai đứa nhỏ. Ảnh thương em và đối với
hai đứa nó thật tốt. Mấy người khác chỉ thương em mà thôi, không cần hai
đứa nhỏ!”
Và quả nhiên Trời
Phật cũng thương cho những nỗi bất hạnh mà tôi đã nếm trải trong đời nên đã cho
tôi không những một người chồng mà còn là một người cha và là một người ơn nữa.
Vùng I chiến thuật
lấy Đà Nẵng (nơi tôi và ông xã gặp nhau) làm thủ phủ nên có rất nhiều bộ chỉ
huy trong đó có nhà thương của hải quân Mỹ là trung tâm y tế cho tất cả binh sĩ
Mỹ trong vùng. Qua khỏi ngã tư Mỹ Khê, quẹo mặt để đi vào núi Non Nước, nằm về
phía tây mặt là nhà thương. Tôi đoán nó chiếm trọn ít nhứt là năm mẫu đất với
các trung tâm y tế mổ xẻ, chữa trị đủ loại, nhà ở cho binh sĩ và dĩ nhiên
là một nhà xác!
Trước mặt nhà
thương là một bãi đáp trực thăng để tải các thương binh, các chiến sĩ tử trận
từ các chiến trường vùng I. Mỗi lần trực thăng đáp xuống thì con đường xe chạy
được các quân cảnh Mỹ chận lại, từng chiếc cáng được vội vã khiêng ra
chạy thẳng vào cổng chánh, có người sẽ tỉnh lại với một cái chân nằm đâu đó
trong lá rừng rậm rạp, có người sẽ được trở về quê hương dưới lá cờ phủ kín, có
người sẽ ngậm ngùi từ biệt những giấc mơ vì cánh tay đã mất, gương mặt đã bị
tàn phá, linh hồn đã bị tổn thương…
Vì ông xã thuộc
binh chủng hải quân và đóng quân trong nhà thương nên tôi đã có biết bao lần
phải ngừng xe, tắt máy, ngồi nhìn những bước chân vội vã, những gương mặt chịu
đựng, những ánh mắt buồn hiu của những người tải thương. Mỗi khi có một
cái cáng phủ cờ Việt Nam hay Mỹ thì những người Mỹ xuống xe đứng
nghiêm chỉnh đưa tay chào vĩnh biệt. Tôi ít khi thấy thương binh ViệtNam, có
thể vì họ được chuyển tới một trung tâm y tế khác. Chỉ có một lần tôi thấy một
cái cáng được khiêng ra khỏi cửa trực thăng, lá cờ Việt Nam phủ kín.
Tôi không thấy mặt cũng như binh chủng của tử sĩ nhưng một người đàn bà đầu tóc
rũ rượi , cánh tay quấn băng treo vào vai còn đẫm máu đang lảo đảo nhảy
ra khỏi cửa trực thăng. Tóc chị trước kia chắc được cột lại bằng dây thun, nay
chỉ còn một vài lọn lỏng lẽo trên đỉnh đầu còn bao nhiêu thì thả dài rối rắm
xung quanh mặt.
Bạn ơi, hình ảnh
đau thương nhứt không phải là cái cáng có người chết nằm phủ kín lá cờ vàng chói,
không phải dòng nước mắt đầm đìa trên mặt người sống sót mà là một miếng băng
vải mỏng dùng để quấn vết thương. Nó bị dơ vì đất và máu. Nó chỉ dài bằng
một chiếc khăn mùi xoa. Nhưng nó lại được người vợ trân trọng để ngang lên
trán, dùng một cọng lạt dừa cột vòng lại sau đầu. Mảnh khăn tang được vội vã
quấn tạm thời nhưng sự ly biệt thì chắc chắn ngàn trùng xa cách. Người
thiếu phụ Việt Nam đang để tang cho người chồng chiến sĩ đã hy sinh
vì tổ quốc!
Tôi không ra khỏi
xe chào vĩnh biệt người chiến binh nhưng gục mặt vào tay lái nước mắt tuôn rơi
khóc thương cho những đứa trẻ đang quẩn quanh trong thôn xóm chờ cha trở
lại . Tôi tưởng tượng tới lúc gia đình nghe tiếng chuông reo, mở cửa ra và thấy
một người binh sĩ đứng trước mặt với cái nón cầm trên tay.Người mẹ ở ngàn dặm
xa kia có ngã xuống vì trái tim tan nát ?... Một cái gì dó nhen nhúm trong tâm
hồn tôi. Chiến tranh tiếp diễn cho tới một lúc nào đó thì hòa ước được ký, quân
đội Mỹ rút lui.
Anh nấn ná xin ở
lại Việt Nam và là nhóm binh sĩ cuối cùng ra khỏi phi trường Tân Sơn
Nhất vào đầu năm 73. Tháng sáu 73, tôi sanh đứa con trai đầu lòng của anh.
Tháng Chín năm 74 tôi qua Mỹ thăm anh tiện thể thăm dò chuyện xuất nhập cảng.
Chúng tôi dự định chờ anh ra khỏi quân đội và sẽ về sinh sống tại VN.
Điều kiện để tôi nói “ I do” là chúng tôi phải ở ViệtNam và sẽ có bảy đứa
con. Tôi nào biết trời cao đất rộng là gì, chỉ biết rằng tôi rất ham con
và bảy đứa là một con số chấp nhận của gia đình VN, đâu nghĩ rằng đối với người
Mỹ hai đứa là lý tưởng, ba đứa là chau mày, bốn đứa là nổi điên, năm đứa là tan
nát, sáu đứa là thảm họa mà bảy đứa là… rồi đời!
Thời cuộc thay đổi,
đến tháng Ba năm 75 thì tôi quay về Việt Nam để đón các con. Lúc đó
tôi đang có thai đứa thứ hai được bảy tháng. Khi còn bên Mỹ, qua tin tức trên
báo và tin rỉ ra trong quân đội thì chúng tôi biết chắc là Saigon sẽ mất, nhưng
khi về Việt Nam thì Saigòn vẫn vui vẻ, vẫn bình yên. Rạp chiếu bóng vẫn hát,
tiệm ăn vẫn mở cửa, đám cưới vẫn tiến hành, tình yêu vẫn nở hoa… Tôi thầm
cằn nhằn báo chí Mỹ thật là dỏm, toàn là đưa tin vịt không hà.
Nhưng với ngày qua,
mọi việc có vẻ tệ hơn. Nhóm người quen bán hột xoàn với mẹ con tôi cùng nhau an
ủi rằng “bà Mỹ” còn ở đây chưa chạy thì lo gì. Ông xã tôi kêu điện thọai ngày
một hối thúc tôi ra đi. Tôi trả lời là má tôi không cho đi, sợ về Mỹ sanh
rồi lấy ai săn sóc, làm sao có củi lửa để hơ, có lá xông để tắm, có nghệ vàng
để thoa mặt v.v.. Sanh xong rồi tôi sẽ qua.
Một tuần sau tôi mất liên lạc với anh.
Ngày 20 tháng tư 75 một trung sĩ VN lái xe jeep đến nhà tôi, gõ cữa:
“Xin lỗi đây có phải là nhà của bà Lê Thị Hoa không?”.
Tôi trả lời:
“Trung sĩ ơi, ở đây không có bà Lê Thị Hoa chắc trung sĩ muốn kiếm bà Lệ Hoa
phải không?”
Viên trung sĩ vội nói:
“Tôi cũng không biết chắc. Tôi làm việc cho ban an ninh phi trường và được lịnh
tới đây chở cái bà có chồng Mỹ lên gặp đại tá Mỹ phụ tá tùy viên quân sự…”.
Tôi cầm lấy
giấy và thấy tên tôi. Tôi vội dẫn theo hai đứa con nhỏ nhất lên phi trường TSN.
Khi vào văn phòng,vị đại tá cho tôi biết là ông xã đã liên lạc với cơ quan của
ông và nhờ họ giúp tôi và các con phương tiện để rời Việt Nam.
Vị đại tá nhìn xấp
tài liệu nói:
“ Chồng bà yêu cầu toà đại sứ giúp đở bà và ba đứa con
di tản khỏi VN lập tức. Xin bà hãy để hai đứa trẻ nầy lại đây cho cô thơ ký tôi
trông chừng, còn bà thì theo xe trở lại nhà và dẫn đứa thứ ba tới đây, chúng
tôi sẽ làm giấy tờ và gia đình bà sẽ ra đi nội trong ngày nay”.
Tôi ngẩn ngơ nhìn
vị đại tá ngồi nghiêm chỉnh trước mặt:
“Ngài đại tá, ngài có nói chơi không? Tôi sanh ra, lớn lên, sống ba mươi
lăm năm tại non nước nầy giữa cha mẹ, thân nhân, bạn bè… và bây giờ ngài cho
tôi hai tiếng đồng hồ để từ bỏ tất cả… xin ngài hãy nói là ngài nói chơi,
chuyện nầy không có thật..”
Nước mắt tôi ứa ra
và chắc là tôi có vẻ bi thương của một con thú sắp chết nên vị đại tá rộng
lượng nhìn tôi :
“Tôi biết tình cảm của bà. Thôi bà hãy dẫn con về và ngày mai trở lại. Ngày
mai, bà có nghe rõ không? Chuyện đầu tiên bà thức dậy ngày mai là cùng ba con
lên xe đến đây. Tôi sẽ gởi người trung sĩ nầy đến nhà bà sáng mai.”
Tôi về nhà và cả
nhà bắt đầu khóc. Tôi đi lên đi xuống thang lầu, mở các hộc tủ ra rồi
đóng lại, ra sân thượng nhìn chậu cúc héo queo, xuống nhà bếp ngồi lên bộ ván
ngựa,vô nhà tắm rờ rờ cái lon múc nước, ra phòng khách nằm lên võng đưa kẽo
kẹt… Tôi như người mộng du, làm tất cả những hành động vô nghĩa đó với tiếng
khóc hụ hụ.
Ba giờ chiều tôi
gọi điện thoại cho vị đại tá biết là vì tôi bị xúc động nên đã động đến cái
thai. Hiện giờ tôi đang ra huyết và bác sĩ cấm không cho tôi di chuyển cho đến
ba ngày sau. Dĩ nhiên vị đại tá không dám giỡn vói tánh mạng người khác nên
phải đồng ý cho tôi thêm ba ngày nữa. Tôi không nghĩ là sau ba ngày đó
tôi còn có đươc một giọt nước mắt nào nữa trong cuộc đời.
Ba má tôi không đi vì
tôi có người anh đi tập kết: ông bà chờ sự trở lại. Anh rể tôi không đi vì là
sĩ quan cộng hoà: sợ mang tội trốn lính. Chị tôi không đi vì theo chồng.
Ba đứa cháu trai
theo tôi vì sợ sẽ phải bị đày đi lính. Một đứa cháu gái theo tôi vì sợ sẽ bị gả
ép cho thương phế binh.
Vì thế ba ngày sau tôi mang một bụng bầu tám tháng và bảy đứa nhỏ lên phi
trường. Vị đại tá nhìn tôi như nhìn con quái vật:
“Xin lỗi bà, theo giấy tờ thì tôi chỉ có quyền cho bà và ba đứa con của bà đi.
Hiện tại bà có tới bảy đứa! tôi thật không thể giúp bà”
Khi người ta phải
phấn đấu cho sự sống chết thì can đảm và khôn ngoan ở đâu bất chợt hiện ra. Tôi
nhẹ nhàng nói:
“Tôi hiểu thưa đại tá. Tôi không trách ông. Nhưng đây là những đứa cháu tôi
nuôi từ nhỏ giống như con tôi vậy. Nếu ngài không cho chúng đi thì mẹ con
tôi cũng xin ở lại.”
Vị đại tá bối rối
nhìn tôi. Có lẽ ông đã biết rằng rồi thì VN sẽ mất, rồi thì một làn sóng người
sẽ cuồn cuộn ra đi. Sớm một vài ngày, bốn đứa trẻ nầy có thấm gì đối với số
người đang rần rộ chen lấn ngoài kia. Ông thở dài, ngồi xuống ghế ký cái công
văn eight months pregnant wife and seven children of US citizen need to
be evacuated rồi đưa cho tôi. Chúng tôi theo dòng thác người nhớn nhác ra
đi.
Tôi sẽ không kể lể
dài dòng về cuộc di tản của chúng tôi tuy rằng với cái bụng bầu 8 tháng, 7 đứa
nhỏ từ hai tới mười ba tuổi, không một người đàn ông bên cạnh thì chuyến
hành trình nầy không phải là một cuộc du lịch nhàn hạ. Nhưng so với những khổ
não, những đau thương, những thảm cảnh mà đồng bào ta gánh chịu sau nầy với các
cuộc vượt biên thì thật nó chẳng thấm tháp vào đâu.
2. Hoa Kỳ.
Chúng tôi tới Camp Pendleton ngày 15 tháng 5 năm 1975. Anh đang đóng quân
ở Ferndale, một tỉnh lẻ nhỏ nhắn hiền hoà chỉ có bảy ngàn dân, cách San
Francisco sáu tiếng đường xe về hướng bắc. Lúc đó chiến tranh lạnh giữa
Hoa Kỳ và Nga Sô vẫn tồn tại nên đây là một căn cứ hải quân rất quan trọng nằm
trên một ngọn đồi cao ngó ra biển. Các đài radar tối tân được đặt cùng khắp để
theo dõi các tàu ngầm xâm phạm bất hợp pháp vào hải phận Mỹ và California.
Khí trời California lúc đó là 75 độ mà mọi người lạnh cóng. Đêm thứ
hai tại camp, anh lái xe một lèo 16 tiếng để đến đón mẹ con tôi. Mười một giờ
khuya một người lính Mỹ đến lều để dẫn tôi lên văn phòng nơi anh đang làm thủ
tục.
Bạn có biết lúc đó tôi giống ai không?
Không Giống Ai Hết!
Đây là một người đàn bà 36 tuổi, tóc hơi dính chùm lại vì
cát bụi, mặt hõm vào, gò má bị nám, mặc một cái áo dài xanh bên hông chỉ gài
được một nút ở dưới nách vì thai bụng quá lớn, ngoài khoác một áo bầu thùng
thình màu trắng, đầu trùm cái mền xám cột thắt dưới cằm, chiều dài mền thả phấp
phới sau lưng. Le lói hơn nữa là người lính Mỹ trẻ thấy tôi run cầm cập nên cởi
cái áo lính trận ra, trước mặt đầy những túi để dao găm, lựu đạn v…v và trùm
lên tôi. Tôi bước vào căn lều. Bàn làm việc nằm cuối phòng và anh đang đứng cúi
xuống ký giấy tờ.
Chưa bao giờ trong đời tôi lại bước những bước chân nhẹ nhàng, nặng nề, tủi hổ,
hoang mang, giải thoát, run sợ như lúc đó. Đây là lúc bắt đầu cho những ngày
tươi sáng với xum hợp thương yêu, với nhà lầu chọc trời, với ngựa xe rộn rả,
với tương lai đại học hay là lúc chấm dứt cho dòng sông Hậu hiền hòa với hàng
dừa nặng trái, lúc từ giã những hàng me xanh thân yêu Trần Quý Cáp, lúc
quay lưng lại với bến Ninh Kiều đằm thắm xinh tươi, lúc quì lạy cha mẹ quê
hương nói lời vĩnh biệt?
Tiếng bước chân tôi làm anh quay lại. Anh bước tới ôm lấy tôi. Tôi cố gắng để
khỏi ngất đi, quì xuống sàn nhà, tay ôm lấy mặt và nghẹn ngào: “Oh My God
honey, I lost my family, I lost my country, I lost everything!” rồi tôi khóc
nức nở. Anh quì xuống ôm đầu tôi. Anh cũng khóc. Tất cả người Mỹ trong phòng
đều rưng rưng.
Ngày 13 tháng 6 năm 1975 tôi sanh cháu Jimmy. Tháng 9 tựu trường, tôi gởi hai
đứa nhỏ nhất cho cô bạn,đi làm phụ giáo lớp một trường tiểu học Ferndale, hai
đô la rưởi một giờ.
Hè 1976, tôi đứng bán hot dog trong hội chợ và ba thằng lớn thì đi dọn rửa phân
ngựa trong trường đua. Lúc đó chánh phủ Mỹ còn giàu nên cứ hai năm là các quân
nhân được dổi tới một trạm binh khác. Tôi thấy tụi nhỏ rất buồn và sợ rằng sự
dời chỗ thường xuyên sẽ làm tụi nó hụt hẫng vì xa bạn nên khuyên anh giải ngũ.
Và chúng tôi dọn xuống miền nam California, tỉnh La Habra.
Tôi thì để tất cả sự nghiệp lại ViệtNam, anh thì trước khi biến cố ViệtNam xảy
ra, đã bị thua lỗ tất cả vốn liếng trong một vụ hùn hạp mở tiệm in với một nhóm
dân sự nên chúng tôi hoàn toàn… sạch sẽ. Khi đi mướn nhà ở đường Dexford,
La Habra, chúng tôi chỉ dẫn theo bốn dứa nhỏ nhất, hai trai hai gái. Chủ
nhà là một người đàn ông Mỹ dễ thương, khi biết anh vừa giải ngủ thì rất vui vẻ
nói:
“Ô, căn nhà nầy có ba phòng lớn, thật là lý tưởng cho gia đình ông bà với hai
trai hai gái. Tôi rất vui lòng cho ông bà mướn”.
Chúng tôi dở khóc dở cười. Anh là người ít nói và chậm chạp nên tôi bèn duyên
dáng cười cười nhìn ông:
“ Thưa ông, nếu tôi nói với ông là chúng tôi có tám đứa con thì ông có tin
chúng tôi không?”
Lần nầy thì chủ nhà nhìn chúng tôi dở khóc dở cười. Ông ngẫm nghĩ một lát rồi
nói:
“Thôi được, tôi đồng ý cho ông bà mướn. Mỗi tháng tôi sẽ đích thân đến thâu
tiền nhà. Hy vọng là mọi sự sẽ tốt đẹp”.
Ông đâu có biết rằng tên tôi là Lệ Hoa nghiã là một bông hoa mỹ lệ, đẹp đẽ chớ
chẳng phài là nước mắt của hoa nghe bạn. Vì thế tôi thích trồng bông, thích
vườn tược. Tôi sanh ra và lớn lên ở Cần Thơ, bà con sống ở Ô Môn, Thới Lai ,
Phong Điền, Cờ Đỏ nên mỗi mùa hè chị em tôi thường về vườn đi cầu khỉ, chèo
ghe, bắt ốc gạo, hái vú sữa. Cái chất vườn nam bộ đã ăn sâu vào máu tôi nên
hiện giờ nhiều người còn cho rằng tôi không có vẻ gì là văn minh như người
ViệtNam sống ở Mỹ. Biết sao!
Sau khi dọn vô,
tôi và các con hì hục cuốc đất, đổ phân và biến cái sân trống rỗng của ông
thành ra một cái vườn đầy hoa vạn thọ (đây là để honor má tôi vì bà rất thích
bông vạn thọ). Tháng sau khi ông tới thu tiền nhà thì ông ngẫn ngơ và phán một
câu “Tôi không cần phải tới tận nhà thâu tiền nữa, bà cứ viết check gởi cho tôi
là được. Cám ơn bà về những bông vạn thọ.”
Một vài người quen xúi tôi xin đi làm waitress vì nghề nầy tiền lương chẳng bao
nhiêu nhưng tiền tip thì …ăn chết không hết. Trời ơi tôi nghĩ tới cái viễn cảnh
, anh sẽ đi làm, tôi sẽ đi làm lại còn tiền hưu trí từ quân đội nữa thì quả
nhiên là... ăn chết không hết! Tôi vội vàng vác đơn tới tiệm Red Lobster gần
nhà xin việc. Người manager hỏi bà có làm waitress bao giờ chưa? Dạ chưa. Bà có
khi nào làm chủ nhà hàng chưa? Dạ chưa. Cứ bà có bà có bà có…, dạ chưa dạ
chưa dạ chưa… và thế là tiền ăn chết không hết chỉ là mộng ảo.
Tôi mua tờ báo thấy rao là “Chương trình CETA của chánh phủ sẽ trả tiền trường
cho một năm học để giúp bạn học các nghề văn phòng như thơ ký, kế toán,
phụ tá hành chánh v.v… Mỗi tuần chương trình sẽ tặng bạn bốn chục đô để
di chuyển và sau khi tốt nghiệp sẽ kiếm việc làm cho bạn…”. Tôi nói với anh đây
chắc hẳn là một sự lường gạt vì làm gì lại có sự tốt đẹp như thế. Anh thì
lớn lên đã nhập ngũ, phần nhiều thời gian nếu không lang thang trên biển cả thì
cũng đóng quân ở một xứ khác ngoài Mỹ nên đối với xã hội dân sự cũng có chút bỡ
ngỡ. Tôi hăng hái tới cơ quan xin vào chương trình thơ ký. Người phụ trách
chương trình thấy tôi là người tị nạn, chồng lại là cựu quân nhân, hình dạng có
vẻ nghèo nên thương tôi. Sau khi nói chuyện và đọc cho tôi viết một đoạn
anh văn , bà nhận tôi vào chương trình thơ ký. Khi tôi lui cui làm giấy tờ, bà
dịu dàng hỏi:
“Bà có giỏi toán không? Làm nhân viên kế toán thì nhiều lương hơn thơ ký thường
và rất dễ kiếm việc làm.”
Tôi không dám trả lời vì không biết “toán” của bà thuộc về loại gì nên ngập
ngừng:
“Dạ tôi cũng không biết chắc.”
Bà lấy ra một bài thi toán đưa cho tôi. Ái dà, bà ơi. Có phải là bà đang chà
đạp cái trường Gia Long của tôi không? Tôi là học sinh đệ nhất A đây nha bà, dù
tôi không được như bà Dương Nguyệt Ánh ngày nay phát minh ra cái gì là bom tìm
nhiệt thì ba cái 25% của 100 là bao nhiêu, 1/3 của 75 có lớn hơn 2/3 của
40 không v.v.. là cái chuyện nhắm mắt cũng trả lời được.
Một năm sau tôi được giới thiệu vào làm cho công ty nhà hàng Dennys, bộ phận kế
toán xuất nhập.
Làm việc bảy năm tại Dennys tôi đã học được biết bao điều về gia đình, xã hội,
dân tình Mỹ. Trong những buổi ăn trưa tôi học đan áo, học móc khăn, học cách
nấu món ăn Mỹ, Ý, Tây Ban Nha, học cách dạy con, cách đối xử với chồng, học
cách không bao bạn ăn để rồi kể lể khi giận hờn nhau, mà mạnh ai nấy móc
túi trả phần mình và tình bạn thì không bao giờ sứt mẻ.
Những người bạn ngoại quốc mới nầy giúp tôi hoàn thiện ngôn ngữ, hiểu rõ những
tiếng lóng, sử dụng thành thục những thành ngữ, trả lời điện thoại một cách
chuyên nghiệp. Giúp tôi biết nói cám ơn với con cái. Biết dằn lòng không mở thư
của chúng ra kiểm soát. Biết chỉ dẫn chúng tự thực nghiệm cuộc đời hơn là bao
che lầm lỗi. Biết nói xin lỗi khi phạm phải sai trái. Biết văn minh không
phải là mặc áo hở ngực hở mông mà là tuân thủ theo hiến pháp. Biết tự do không
phải là mạnh ai nấy làm mà là kính trọng nhân vị của chính mình và của đồng
loại. Biết thành công là nhờ vào sự mẫn cán, học hỏi, cầu tiến chớ không nhờ
vào nịnh bợ lấy lòng. Biết các sắc dân khác cũng đầy thương yêu và nhiều đau
khổ. Biết kính trọng người Mỹ đen. Biết thương yêu người Mễ nghèo. Họ cười lăn
lóc với cái accent Á đông của tôi nhưng họ không chê tôi dốt nát. Họ chỉnh sửa
lại những tiếng tôi dùng sai trật nhưng không có ý khinh khi. Họ không đánh giá
tôi cao vì tôi đến từ gia đình trưởng giả như tôi khoe khoang. Họ không nhìn
tôi thấp kém vì tôi thuộc third world country như báo chí thường đăng tải. Họ
nhìn tôi giống như họ, một người vợ, một người mẹ đang cố gắng kiếm tiền một
cách lương thiện để giúp chồng nuôi dạy đàn con.
Chín muơi phần trăm nhân viên kế toán là đàn bà. Đây là những bà mẹ, bà vợ ban
ngày làm toàn thời gian, chiều về nấu ăn chăm lo con cái, cuối tuần giặt giũ,
lau chùi nhà cửa, dạy con làm bài tập, đi chợ, đi chơi với gia đình. Họ
sống bình thường mà còn giỏi hơn tôi là đằng khác.Vậy mà khi xưa tôi cứ nghĩ
đàn bà Mỹ là đồ bỏ. Tôi mang tội khinh người. Khi ở ViệtNam tôi ít khi
nào giặt quần áo cho tôi, cho chồng, cho con. Tôi chưa khi nào lau chùi
cầu tiêu, thức khuya dậy sớm cho con bú, kiểm soát từng bài văn điểm toán cho
con. Tất cả đều có anh tài xế, chị vú, anh bồi, chị bếp, cô giáo dạy kèm. Biết
bao người đã than trời trách đất rằng sống ở đây sao mà cực quá, xã hội gì mà
sướng đâu không thấy chỉ thấy cái gì cũng tự mình làm, thời gian hưởng
thụ chẳng bao nhiêu mà làm việc thì quay tròn như chong chóng chẳng lúc nào
ngừng. Cực ơi là cực. Chỉ chăm chăm muốn về ViệtNam hưởng thụ.
Bạn ơi, bạn hãy dừng chân một bước. Bạn hãy mỉm cười cầm từng món đồ dơ bỏ vào
máy giặt, nhìn vết bẩn trên chỗ đầu gối và hình dung lại gương mặt mếu máo đáng
yêu của con nhỏ khi té quị xuống bải cỏ, nhớ lại ánh mắt chờ
mong tin tưởng của con khi mẹ đến đỡ lên. Bạn hãy nhìn cả nhà húp xột
xoạt chén canh bầu, cùng chia nhau miếng sườn nướng, cuộn chả giò. Bạn hãy cúi
xuống đứa bé đang nở nụ cười ngây thơ chờ mong bình sữa bạn đang đu đưa trước
mặt. Bạn hãy vừa xào món tàu hủ vừa trả lời thằng con đang cắm cúi làm bài tập
bên kia bàn là Los Angeles không phải là thủ phủ của California con ơi.
Thủ phủ của CA là Sacramento hoặc square of three is not three, its
nine. Và năm phút sau đứa con vui vẻ đứng dậy: “Thank you mom( or dad). My home
work is done”.
Đây mới chính là lúc bạn sống, là lúc mà bạn xuyên thủng qua lớp giáp để
linh hồn và huyết nhục bạn và gia đình cùng hoà quyện vào nhau. Đây chính là
lúc hột mè trí tuệ nảy nở trong các con do bạn gieo xuống, lúc hạt giống tình
yêu thẩm thấu vào linh hồn chúng do bạn cày cấy vào.Chúng sẽ lớn lên với ân cần
bạn gởi vào chén cơm, với giúp đỡ bạn xẻ chia trong bài tập, với thương
yêu bạn vuốt thẳng áo quần, với mồ hôi bạn chảy dài trong trận đấu.Và vợ chồng
bạn có cùng một trận tuyến, cùng một hướng nhìn.
Trong suốt mấy chục năm sống trên đất Mỹ tôi thỉnh thoảng bị kỳ thị chung
bởi những người lạ vì tôi là người Á đông nhưng chính bản thân tôi,
tôi chưa hề gặp sự kỳ thị nào có lẽ vì tôi đã sớm hoà nhập vào xã hội nầy, tôi
quên bỏ cái ý tưởng tự cao, nhìn cái gì của người cũng cho là không bằng
ViệtNam. Đàn ông, đàn bà, ấm thực, ngôn ngữ, văn hoá, phong tục, đối xử, giáo
dục, gia đình… cái gì Mỹ cũng thua ViệtNam hết, đừng cho con cái giao thiệp
thân mật với trẻ con Mỹ mà bị hư, không dạy được! Tôi thì nghĩ là không có khu
vườn nào hoàn toàn, không có ít nhiều cỏ dại. Tôi thành thật học hỏi, công bình
so sánh, loại bỏ điều xấu, áp dụng điều tốt và biết ơn những bài học mới mẻ,
những đối xử nhân đạo, những giúp đở trân quí mà tôi và gia đình đã hưởng nhận.
Và khi quì trước mặt đấng tối cao, lòng tôi thanh thản khi tự biết mình là một
người biết ơn và trả ơn với tất cả trái tim.
Tôi đã từ bỏ quê hương điêu tàn, đã quay lưng với tương lai đen tối. Tôi đã
chọn một nơi khác để cất nhà, một miếng đất khác để gieo hạt. Tôi đã dùng nước
sông của họ để tưới tẩm, dùng đồi núi của họ để chăn nuôi. Tôi đã dùng chất xám
của họ để tiến thân, dùng lòng tốt của họ để sống còn. Tôi không bao giờ quên
dòng máu Việt trong tôi nhưng tôi sẽ không ngồi đó nhìn non nước nầy, dân tộc
nầy với một ánh mắt hờ hững, dửng dưng, một thái độ vô ơn, rẻ rúng. Tôi sẽ
không coi đây chỉ là một mảnh đất tạm dung và ngồi khóc thương cho một khung
trời đã mất, mơ tưởng về một dĩ vãng đã tàn phai. Tôi sẽ hòa vào các chủng
tộc khác nhau, rơi lệ khi thấy tòa nhà chọc trời sụp đổ, đau thương khi nhìn
xác lính được chở về, hân hoan khi nghe bài quốc ca trong các cuộc tranh tài.
Tôi sẽ dạy các con cùng tôi nhận nơi nầy làm quê hương, sẽ đem tất cả khả năng
lao động hay học vấn đóng góp vào sự thịnh vượng chung của quốc gia nầy.
Thay vì trồng cây cổ thụ tạm thời trong một cái chậu nhỏ để nó chỉ
được lớn èo uột trong bóng râm, tôi và gia đình muốn đào một hố
sâu, đổ đầy phân bón, tưới tẩm nó với tất cả ân cần, săn sóc nó với tất
cả sức lực để cho rễ mạnh nó ăn sâu vào lòng đất, cho tàn xanh nó tỏa rộng khắp
không gian. Chúng tôi không tạm dung. Chúng tôi mọc rễ và yêu thương quê hương
nầy. Rồi một ngày nào đó, ở bên kia góc trời có cần tới một bóng mát bình
an, chúng tôi sẽ chiết bớt một nhánh cổ thụ đem về…
Chúng tôi chỉ có thể làm như thế khi chúng tôi nhận nơi nầy làm quê hương.
Lệ Hoa Wilson
*Tác giả đã nhận giải đặc biệt Viết Về Nước Mỹ 2011. Bà là
một Phật tử, pháp danh Tâm Tinh Cần, nhũ danh Quách Thị Lệ Hoa,
sinh năm 1940 tại Cần Thơ. Hai bài viết đầu tiên của bà là tự sự của một
phụ nữ Việt thời chiến, kết hôn với một chàng hải quân Hoa Ky. Cưới nhau: 1972.
Tới Mỹ năm 1975. Từ 1985, hai vợ chồng mở v/p Di Trú và Thuế Vụ tại Long
Beach. Bài viết mới nhất là một hồi ức về mảnh đất tạm dung và quê hương yêu
dấu. Tựa đề được đặt lại theo nội dung bài viết.
