HƯƠNG QUÊ

Bông bần trắng rụng đầy ghe
Trên cây đom đóm lập loè đêm đen
Đôi bờ nhà đã lên đèn
Năm canh cửa khép hờ ... then không gài

Dạ lý trước ngõ gió lay
Ngạt ngào hương thoảng thoáng bay khắp vườn
Nhạc dế nỉ non ngoài nương
Hoà tiếng ếch nhái ruộng mương rộn ràng

Nghiêu Thuấn bình dị xóm làng
Bà con cấy gặt chẳng màng nắng mưa
Trôi vào dỉ vảng xa xưa
Mỗi khi nhớ lại như vừa xảy ra!

Anh Tú
October 16, 2018
Trên đường bay LAX-JFK

CHÙM THƠ CẢM HỌA

-1-

THA HƯƠNG

Hoa rụng ven sông trắng cả hàng
Màn đêm đom đớm lập lòe tan...
Vài căn nhà nhỏ đèn leo lét
Chạnh lòng ai đó héo tâm gan

Mùi hương Dạ lý thoáng đâu đây
Vườn hoa trong tối tỏa thơm bay
Thêm vài âm điệu chàng ve tấu
Đưa người lữ khách đến cơn say...

Đường xa xa vắng vào thương nhớ
Bóng ngoại năm xưa mãi đợi chờ
Thôi hởi xa rồi quê ngày ấy
Thân nầy chi xá nỗi bơ vơ...

Trần Văn Mãnh
PARIS
19h21 17/10/2018

-2-

VEN SÔNG

Bình bát ven sông trái chín vàng
Bông bần rơi rụng xẽo kinh ngang
Ngoài xa nhấp nháy ngàn đom đóm
Leo lét đèn ai tận cuối vàm.

Dạ Lý bên rào hương thoảng qua
Quềnh oang ếch nhái tấu đồng ca
Nỉ non tiếng dế than trong gió
Khói đốt đồng ai phủ mọi nhà.

Nhớ thuở ngày xưa tắm dưới mưa
Thân thương nhà ngoại bóng hàng dừa
Quê hương nay dẫu xa vời vợi
Vẫn mãi trong tim đến cuối đời.

Trần Văn Dõng
SAIGON

October 17, 2018
Tặng Thầy LHA

-3-

NHỚ QUÊ

Dòng sông nước chảy ngược xuôi
Đưa con đò nhỏ tới lui sớm chiều
Bên bờ mấy mái tranh xiêu
Đèn dầu lấp lóe, ếch kêu sau nhà
Mùi hương Dạ Lý thoáng qua
Cạnh bên giàn mướp trổ hoa mượt mà
Mẹ chờ đun ấm nước trà
Canh bầu, tép luộc cả nhà cùng vui !
Từ khi binh lửa dập vùi
Bờ sông vắng lặng, quê tôi điêu tàn !

Tiền Ngọc Hương

CALIFORNIA

10/17/2018

-4-

QUÊ THẦY

Quê Thầy nhộn nhịp xuồng ghe
Rạch Mương xinh đẹp đêm về tối đen
Bến chiều đom đóm lên đèn
Xóm Tân Quy - nhà có then khỏi gài.

Cánh đồng chim mõi cánh bay
Bìm bịp gọi nước lắt lay sau vườn
Hương quê trong ngõ ngoài nương
Diều bay lơ lửng tình thương rộn ràng.

Đất lành chim đậu đình làng
Tân Long Hội nhớ - dịu dàng chiều mưa
Thầy ơi ! dĩ vãng ngày xưa

Trở về nguồn cội như vừa hôm qua !

Dương hồng Thủy
CẦN THƠ

18/10/2018

-5-

SẦU VIỄN XỨ

Tầng không ngắm cảnh nhớ quê hương
Dạ lý nồng thơm trải khắp đường
Dưới bãi cây bần bông trắng rụng
Trên bờ dế nhủi trỗi thê lương
…
Đêm nay ẩn hiện đèn đom đóm
Thấp thoáng ven sông đẹp khác thường
Ếch nhái cùng nhau hòa khúc nhạc
Vô tình gợi nhớ nỗi đau thương
…
Màu hoa phượng thắm rơi trên phố
Tuổi ngọc cùng Ta bước đến trường
Hoài niệm ngày xưa sầu viễn xứ
Năm nào trở lại để hồn vương.

Huỳnh Kim Nguyệt

HÀ TIÊN

20/10/2018

Kính tặng Thầy Hồng Ẩn và mong Thầy luôn khoẻ mạnh

Hoa anh túc - giấc ngủ và cái chết

Hoa anh túc - giấc ngủ và cái chết

Hoa anh túc

Hoa anh túc, còn có tên là a phiến, thẩu, trẩu hay Nàng tiên theo cách gọi của người Tày, tên tiếng anh là Poppy, tên khoa học là Papaver somniferum. Khi nhắc đến cái tên này chắc hẳn rất nhiều người sẽ biết nó là cái gì, tên tuổi của hoa anh túc thường gắn liền với loại chất gây nghiện cho con người là bạch phiến (heroin). Nhưng người ta cũng không thể phủ nhận rằng Anh túc là một loài hoa đẹp.

 

Cây hoa anh túc

Hoa anh túc phân bổ đồng đều ở các vùng ôn đới và cận nhiệt đới. Phần lớn hoa này là dạng cây thân thảo, chỉ có số ít là thân bụi và thân gỗ.

Thân anh túc cao từ 1-1.5m, thường được gieo trồng vào mùa đông và được thu hoạch sau đó khoảng 3 tháng. Loại hoa này có thể sống ở những rất cao, vậy nên chúng có thể sinh trưởng trong những môi trường rất đa dạng về điều kiện sống. Giống hoa này cực kỳ đặc biệt vì nó không như các loài hoa khác, bông hoa của anh túc có thể có nhiều màu trên cùng một cây, trắng, tím, vàng, cam...Anh túc có nhiều loại dùng làm dược liệu trong y học.

Huyền thoại về hoa anh túc

Theo thần thoại La Mã, hoa anh túc được nữ thần nông nghiệp Ceres tạo ra để xoa dịu nỗi đau của mình bằng những giấc ngủ khi đi tìm con gái bị thất lạc là Proserpine.

Nữ thần Cerces & hoa anh túc - hình vẽ trên một con tem

Hay như 2 vị thần khác trong thần thoại Hy Lạp là hai anh em sinh đôi Hypnos (Thần Giấc ngủ) và Thanatos (Thần Chết) cũng sử dụng cho mình hoa anh túc để trang trí vương miện.

Thanatos và Hypnos với những bông hoa anh túc (hơi ảo)

Ý nghĩa của hoa anh túc

Đúng như công dụng của nó, ý nghĩa của hoa anh túc mang nghĩa giấc ngủ thiên thu, sự lãng quên và khoái lạc :D. Vậy nên nó trở thành đối tượng để con người mãn những dục lạc, chốn chạy cuộc sống thực tại và quên đi bản thân cũng như cuộc đời. Các màu khác như anh túc đỏ biểu tượng cho sự phù du, anh túc trắng biểu tượng cho sự an ủi. Hoa anh túc còn mang một biểu tượng là hoa tình yêu.

Công dụng của hoa anh túc

Khi  nhắc đến công dụng của hoa anh túc, người ta không thể không nhắc đến việc sử dụng nó trong y học với công dụng chữa bệnh, Morphine và Codeine là hai loại thuốc giảm đau gây mê phổ biến được chiết xuất từ anh túc. Theo kinh nghiệm y học dân gian, mật ong hoa anh túc có tác dụng giảm ho.

Một công dụng nữa của hoa anh túc mang tính chất ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội là từ nhựa hoa anh túc, người ta tinh chế ra nha phiến rồi bạch phiến là một chất gây nghiện, có tác dụng gây ảo giác lên hệ thần kinh của con người. Khi sử dụng chất gây nghiện, thần kinh con người bị tác động mạnh, gây ra những ảo giác khiến thần kinh kích thích cực độ, kéo theo đó là sự suy giảm về nhận thức và đạo đức. Vì vậy, việc trồng hoa anh túc hiện nay đã bị cấm nhiều nơi trên thế giới.
Dù vậy, có một vài chi phần của hoa anh túc, ví dự như hoa mào gà có thể dùng làm hoa ngày tết, vì hoa mào gà có màu sắc đỏ rực rỡ và dễ trồng trên đất

Quả anh túc

Nhựa anh túc

Quả anh túc đã khai thác

Những cánh đồng hoa anh túc.

Hình ảnh những cánh đồng hoa anh túc bát ngát, dù rằng nó là loại hoa mang lại "giấc ngủ và cái chết" dưới bàn tay con người, thì không thể phủ nhận rằng hoa anh túc cũng có những vẻ đẹp của riêng nó :D.

 

 

 

Kết pic cuối :D.

P/S: Không thử MA TÚY dù chỉ một lần :P.

Nguồn:

http://hoaali.blogspot.com/2013/06/hoa-anh-tuc-giac-ngu-va-cai-chet.html

Ảnh: CHIỀU XƯA _Nguyễn Hoàng Trung

BẠN VÀ TÔI.*

Nắng chìm xuống dòng Cữu Long

Có hai bạn học voi sông hóng chiều

Đón chờ cơn gió hiu hiu

Để tìm đôi phút phiêu diêu an bình.

Thì thầm tâm sự học sinh
Tương lai lý tưởng tình xinh mộng đời

Tin rằng đôi bạn khó rời

Không ngờ chia rẽ hai nơi ngõ đường.

Sau những phong ba nhiễu nhương

Gặp bạn hãnh diện say hương chiến trường

Tôi lặng im trong đau thương

Nước non rồi sẽ về phương trời nào ?!

Thời gian thắm thoát qua mau

Bạn tôi gặm nhắm nỗi đau đổi dời

Như thuyền lạc hướng chơi vơi

Tự hỏi sai, đúng đoạn đời vừa qua!

Quê hương phải đành rời xa

Xứ người tôi đến, quê nhà... bạn đâu?

Anh Tú
October 10, 2018
*Để nhớ đến một bạn học rất thân tại Xóm Bún thuộc Phố thị Vĩnh Long trong thập niên 1950-1960.

CHIỀU HÔM

Thì thôi buỗi sáng đã qua

Thì thôi tất cả chỉ là phù vân

Chung quy cũng chỉ Một Lần

Còn gì ngoài những dấu chân nhạt nhòa

Hiện tại vừa thoáng đã qua

Có ai níu được bóng tà chiều hôm

Chiều hôm bóng tối đầy hồn

Bàn tay lạnh giữa hoàng hôn lạc loài

Lời tình không cánh vụt bay

Trời hoang mang gió bão ngoài chân mây

Giữa đời có ai, còn ai

Mơ hồ để bóng trải dài trăm năm

Khánh Hà

LẦN TRỞ LẠI 

Đã vào tháng mười, cảm nhận của người sống ở vùng Đông Bắc Hoa Kỳ,khi đến đây thì vùng Los Angeles như chưa vào thu. “Tháng mười chưa cười đã tối”, nghĩa là ngày vắng đêm dài thì nơi này cũng thế cho nên sáu giờ sáng trời còn tối âm u, và tín hiệu thu có lẽ là nhiệt độ gai gai lạnh.

Có dịp trở lại nơi này lần thứ tư khi thăm con cháu, đa phần niềm vui cũ vẫn còn tìm thấy. Sự đổi thay theo thời gian là quy luật của cuộc đời, thay đổi theo từng đơn vị nhỏ nhất của thời gian, mà ta còn tìm thấy đôi điều ngày cũ là một hạnh phúc to lớn.

Khoảng thời gian vài năm thì sự đổi thay về cảnh vật không nhiều, nhưng có đôi điều đổi thay làm tôi nhói lòng; tôi muốn nói về những bạn già quen biết cư ngụ tại Nam California này. Năm nào tôi đã đến thăm, tay bắt mặt mừng, những cái ôm với bàn tay vỗ nhẹ vào vai ấm tình bằng hữu, những hàn huyên về kỷ niệm vui buồn nay đã không còn:

-Ông bà cựu hiệu trưởng trường Tống Phước Hiệp Vĩnh Long, thầy Đào Khánh Thọ và cô Võ Thị Ngọc Dung, nay đã mất theo cái tên thân yêu và cơ ngơi ngôi trường.

-Hôm qua, ngày 8 tháng 10, 2018, tôi đến khu Phước Lộc Thọ của Sài Gòn Nhỏ, ngậm ngùi nhìn lại điểm hẹn mà tôi đã gặp anh chị Nguyễn Văn Ca, người anh cũng là người bạn tù “cải tạo” 1976 tại trại tù Long Khánh, Trà Vinh nơi chúng tôi đã chia nhau niềm đau và tủi nhục; ngậm ngùi vì gặp anh năm 2011 thì khoảng hai năm sau anh trở thành “người thiên cổ”.

Vẫn biết con người sinh tử là lẽ thường nhưng trời lại cho con người có tình cảm nên kẻ còn ở lại phải đau đáu nhớ thương người vĩnh viễn ra đi.

Hôm nay có vài dòng hồi tưởng như nén nhan gởi đến ông bà Đào Khánh Thọ và anh Nguyễn Văn Ca.

Anh Tú / Lê Nguyễn Hồng Ẩn

October 09, 2018

*Thăm Ông Đào Khánh Thọ và bà Võ Thị Ngọc Dung năm 2011 tại nhà của ông bà.

ẨN, THỌ, DUNG, VÂN

**Tái ngộ anh Nguyễn Văn Ca năm 2011 trong thương xá Phước Lộc Thọ.

Anh chị CA, ẨN, VÂN

HƯƠNG XƯA *

Em về bên ấy xa xôi lắm

Bỏ lại nơi này bao nhớ mong

Lặng lờ con nước đôi dòng chảy

Thoang thoảng mùi hương hoa bưởi nồng.

Nắng đổ lưa thưa chiều ngã bóng

Đâu rồi, chẳng thấy dáng thu xưa

Ánh mắt mênh mang tình dịu vợi

Chập chùng vương vấn...những đêm mưa!

Bến vắng đôi bờ như đã xa

Chuyện ngày xưa ấy tưởng hôm qua

Người đi mấy bận...về mấy bận

Cây bưởi ngoài sông mấy lượt hoa?

Chiều nay trở lại khúc sông quê

Cô gái ngày xưa chẳng hẹn thề

Mà sao nhớ lắm bờ vai nhỏ

Tôi nhủ lòng tôi...có ngủ mê!

My Nguyễn

Tháng 10/2016

*Cảm tác khi đọc bài thơ "Cô Gái Quê" của Nguyễn Văn In:

CÔ GÁI QUÊ

Nhà em sau bóng dừa râm mát

Thoang thoảng mùi hoa bưởi đậm đà

Tôi ở bên nầy sông tắm nắng

Đợi gió về ngan ngát hương qua

Vầng trăng mấy độ in màu áo

Bến vắng tình riêng chốn hẹn hò

Bờ vai nghiêng tựa đời rộn rã

Gió cũng theo mây mãi đợi chờ

Mai em xa xứ buồn biết mấy

Đau xé lòng tôi buổi tiễn đưa

Nước vẫn vô tình cuồn cuộn chảy

Trong tôi trời cũng đổ cơn mưa

Em đi lúa trỉu xanh đồng mới

Hoa đỏ ôm chân hẹn bước về

Dừa nghiêng theo gió đùa tóc rối

Nỗi nhớ đùn đưa cô gái quê

Em đi bỏ lại dòng sông nhỏ

Bỏ lại sau lưng nửa vầng trăng

Bỏ lại nửa bờ vai hiu quạnh

Nửa mảnh hồn vương theo khói giăng.

nguyenvanin
Otober 1, 2016

Bình Ngô Đại Cáo

平吳大告

Bình Ngô (0) Đại Cáo

代天行化皇上若曰。 蓋聞﹕仁義之舉，要 在安民，弔伐之師莫先 去暴。惟，我大越之國 ，實為文獻之邦。山川 之封域既殊，南北之風 俗亦異。自趙丁李陳之 肇造我國，與漢唐宋元 而各帝一方。雖強弱時 有不同而豪傑世未常乏 。

Đại thiên hành hóa hoàng thượng nhược viết。 Cái văn﹕ Nhân nghĩa chi cử， yếu tại an dân， điếu phạt (1) chi sư mạc tiên khử bạo。 Duy， ngã Đại Việt chi quốc， thật vi văn hiến chi bang。 Sơn xuyên chi phong vực kí thù， nam bắc chi phong tục diệc dị。 Tự Triệu Đinh Lí Trần chi triệu tạo ngã quốc， dữ Hán Đường Tống Nguyên nhi các đế nhất phương。 Tuy cường nhược thì hữu bất đồng nhi hào kiệt thế vị thường phạp。

Tượng mảng:
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân; quân điếu phạt chỉ vì khử bạo. Như nước Việt ta từ trước, vốn xưng văn hiến đã lâu. Sơn hà cương vực đã chia, phong tục bắc nam cũng khác. Từ Đinh, Lê, Lý, Trần, gây nền độc lập; cùng Hán, Ðường, Tống, Nguyên, hùng cứ một phương. Dẫu cường nhược có lúc khác nhau, song hào kiệt đời nào cũng có. 

故劉龔貪功以取敗， 而趙卨好大以促亡。唆 都既擒於鹹子關，烏馬 又殪於白藤海。嵇諸往 古，厥有明徵。

Cố Lưu Cung (2) tham công dĩ thủ bại， nhi Triệu Tiết (3) hiếu đại dĩ xúc vong。 Toa Đô (4) kí cầm ư Hàm Tử quan， Ô Mã(5) hựu ế ư Bạch Đằng hải。 Kê chư vãng cổ， quyết hữu minh trưng。

Vậy nên:
Lưu Cung sợ uy mất vía, Triệu Tiết nghe tiếng giật mình. Cửa Hàm Tử giết tươi Toa Đô, sông Bạch-Đằng bắt sống Ô-Mã. Xét xem cổ tích, đã có minh trưng, 

頃因胡政之煩苛。至 使人心之怨叛。狂明伺 隙，因以毒我民；惡黨 懷奸，竟以賣我國。焮 蒼生於虐焰，陷赤子於 禍坑。欺天罔民，詭計 蓋千萬狀；連兵結釁稔 惡殆二十年。敗義傷仁 ，乾坤幾乎欲息；重科 厚歛，山澤靡有孑遺。 開金場則冒嵐瘴而斧山 淘沙，採明珠則觸蛟龍 而緪腰汆海。擾民設玄 鹿之陷阱，殄物織翠禽 之網羅。昆虫草木皆不 得以遂其生，鰥寡顛連 俱不獲以安其所。浚生 靈之血以潤桀黠之吻牙 ；極土木之功以崇公私 之廨宇。州里之征徭重 困，閭閻之杼柚皆空。 決東海之水不足以濯其 污，罄南山之竹不足以 書其惡。神民之所共憤 ，天地之所不容。

Khoảnh nhân Hồ (6) chánh chi phiền hà。 Chí sử nhân tâm chi oán bạn。Cuồng Minh tí khích， nhân dĩ độc ngã dân； Ác đảng hoài gian，cánh dĩ mại ngã quốc (7) 。Hân thương sanh ư ngược diễm， Hãm xích tử(8) ư họa khanh。 Khi thiên võng dân， quỷ kế cái thiên vạn trạng；Liên binh kết hấn nhẫm ác đãi nhị thập niên。 Bại nghĩa thương nhân， càn khôn cơ hồ dục tức；Trọng khoa hậu liễm， sơn trạch mĩ hữu kiết di。Khai kim tràng tắc mạo lam chướng nhi phủ san đào sa，Thái minh châu tắc xúc giao long nhi căng yêu thộn hải。 Nhiễu dân thiết huyền lộc (9) chi hãm tỉnh， Điễn vật chức thúy cầm chi võng la。 Côn trùng thảo mộc giai bất đắc dĩ toại kì sanh，Quan quả điên liên (10) câu bất hoạch dĩ an kì sở。Tuấn sanh linh chi huyết dĩ nhuận kiệt hiệt (11) chi vẫn nha； Cực thổ mộc chi công dĩ sùng công tư chi giải vũ (12) 。Châu lí chi chinh dao trọng khốn， lư diêm chi trữ dữu giai không。 Quyết đông hải chi thủy bất túc dĩ trạc kì ô，Khánh nam sơn chi trúc (13) bất túc dĩ thư kì ác。Thần dân chi sở cộng phẫn， thiên địa chi sở bất dong。

Vừa rồi:
Vì họ Hồ chính sự phiền hà, để trong nước nhân dân oán hận. Quân cường Minh đã thừa cơ tứ ngược, bọn gian tà còn bán nước cầu vinh. Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn, vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ. Chước dối đủ muôn nghìn khoé, ác chứa ngót hai mươi năm. Bại nhân nghĩa nát cả càn khôn, nặng khóa liễm vét không sơn trạch. Nào lên rừng đào mỏ, nào xuống biển mò châu; nào hố bẫy hươu đen, nào lưới dò chim trả. Tàn hại cả côn trùng thảo mộc, nheo nhóc thay! quan quả điên liên! Kẻ há miệng, đứa nhe răng, máu mỡ bấy no nê chưa chán. Nay xây nhà, mai đắp đất, chân tay nào phục dịch cho vừa. Nặng nề về những nỗi phu phen, bắt bớ mất cả nghề canh cửi.
Ðộc ác thay! trúc rừng không ghi hết tội,
Dơ bẩn thay! nước bể khôn rửa sạch mùi,
Lẽ nào trời đất tha cho; ai bảo thần nhân nhịn được. 

予奮跡藍山，棲身荒 野。念世讎豈可共戴， 誓逆賊難與俱生。痛心 疾首者垂十餘年，嘗膽 臥薪者蓋非一日。發憤 忘食，每研覃韜略之書 ，即古驗今，細推究興 亡之理。圖回之志寤寐 不忘。當義旗初起之時 ，正賊勢方張之日。

Dư phấn tích (14) Lam Sơn，tê thân hoang dã。 Niệm thế thù khởi khả cộng đái，thệ nghịch tặc nan dữ câu sanh。Thống tâm tật thủ giả thùy thập dư niên， thường đảm ngọa tân giả cái phi nhất nhật。Phát phẫn vong thực， mỗi nghiên đàm thao lược chi thư，tức cổ nghiệm kim， tế thôi cứu hưng vong chi lí。Đồ hồi chi chí ngụ mị bất vong。Đương nghĩa kì sơ khởi chi thì，chánh tặc thế phương trương chi nhật。

Ta đây:
Núi Lam-Sơn dấy nghĩa; chốn hoang dã nương mình. Ngắm non sông căm nỗi thế thù; thề sống chết cùng quân nghịch tặc. Ðau lòng nhức óc, chốc đà mười mấy nắng mưa; nếm mật nằm gai, há phải một hai sớm tối. Quên ăn vì giận, sách lược thao suy xét đã tinh; ngẫm trước đến nay, lẽ hưng phế đắn đo càng kỹ. Những trằn trọc trong cơn mộng mị, chỉ băn khoăn một nỗi đồ hồi. Vừa khi cờ nghĩa dấy lên, chính lúc quân thù đang thịnh, 

奈以﹕人才秋葉，俊 傑晨星。奔走先後者既 乏其人，謀謨帷幄者又 寡其助。特以救民之念 ，每鬱鬱而欲東；故於 待賢之車，常汲汲已虛 左。然其得人之效茫若 望洋，由己之誠甚於拯 溺。憤兇徒之未滅，念 國步之遭迍。靈山之食 盡兼旬，瑰縣之眾無一 旅。

Nại dĩ﹕ Nhân tài thu diệp， tuấn kiệt thần tinh。 Bôn tẩu tiên hậu giả kí phạp kì nhân， mưu mô duy ác giả hựu quả kì trợ。 Đặc dĩ cứu dân chi niệm， mỗi uất uất nhi dục đông； Cố ư đãi hiền chi xa， thường cấp cấp dĩ hư tả (15) 。 Nhiên kì: Đắc nhân chi hiệu mang nhược vọng dương， Do kỉ chi thành thậm ư chửng nịch (16) 。 Phẫn hung đồ chi vị diệt， niệm quốc bộ chi tao truân。 Linh Sơn (17)chi thực tận kiêm tuần，Khôi huyện chi chúng vô nhất lữ。

Lại ngặt vì:
Tuấn kiệt như sao buổi sớm, nhân tài như lá mùa thu. Việc bôn tẩu thiếu kẻ đỡ đần; nơi duy ác hiếm người bàn bạc. Ðôi phen vùng vẫy, vẫn đăm đăm con mắt dục đông; mấy thuở đợi chờ, luống đằng đẵng cỗ xe hư tả. Thế mà trông người, người càng vắng ngắt, vẫn mịt mù như kẻ vọng dương; thế mà tự ta, ta phải lo toan, thêm vội vã như khi chửng nịch. Phần thì giận hung đồ ngang dọc; phần thì lo quốc bộ khó khăn. Khi Linh sơn lương hết mấy tuần; Khi Khôi huyện quân không một lữ.

蓋天欲困我以降厥任 ，故予益勵志以濟于難 。揭竿為旗，氓隸之徒 四集; 投醪饗士，父子之 兵一心。以弱制彊，或 攻人之不備；以寡敵眾 常設伏以出奇。

Cái thiên dục khốn ngã dĩ hàng quyếtnhậm， cố dữ ích lệ chí dĩ tế vu nan 。 yết can vi kì (18) ， manh lệ (19) chi đồ tứ tập; đầu dao (20) hưởng sĩ， phụ tử chi binh nhất tâm。 Dĩ nhược chế cường， hoặc công nhân chi bất bị； dĩ quả địch chúng thường thiết phục dĩ xuất kì。

Có lẽ trời muốn trao cho gánh nặng, bắt phải trải qua bách chiết thiên ma, cho nên ta cố gắng gan bền, chấp hết cả nhất sinh thập tử. Múa đầu gậy, ngọn cờ phấp phới, ngóng vân nghê bốn cõi đan hồ. Mở tiệc quân, chén rượu ngọt ngào, khắp tướng sĩ một lòng phụ tử. Thế giặc mạnh, ta yếu mà ta địch nổi, quân giặc nhiều ta ít mà được luôn.

卒能以大義而勝兇殘 ，以至仁而易彊暴。蒲 藤之霆驅電掣，茶麟之 竹破灰飛。士氣以之益 增，軍聲以之大振。陳 智山壽聞風而褫魄，李 安方政假息以偷生。乘 勝長驅，西京既為我有 ；選鋒進取，東都盡復 舊疆。寧橋之血成川， 流腥萬里；窣洞之屍積 野，遺臭千年。陳洽賊 之腹心，既梟其首；李 亮賊之奸蠹，又暴厥屍 。王通理亂而焚者益焚 ，馬瑛救鬥而怒者益怒 。彼智窮而力盡，束手 待亡；我謀伐而心攻， 不戰自屈。謂彼必易心 而改慮，豈意復作孽以 速辜。執一己之見以嫁 禍於他人，貪一時之功 以貽笑於天下。遂令宣 德之狡童，黷兵無厭； 仍命晟昇之懦將，以油 救焚。

Tốt năng: Dĩ đại nghĩa nhi thắng hung tàn，Dĩ chí nhân nhi dịch cường bạo。 Bồ Đằng (21) chi đình khu điện xiết (22)，Trà Lân (23) chi trúc phá khôi phi。 Sĩ khí dĩ chi ích tăng， quân thanh dĩ chi đại chấn。Trần Trí San Thọ văn phong nhi sỉ phách，Lí An Phương Chánh (24) giả tức dĩ thâu sanh。Thừa thắng trường khu， Tây Kinh(25) kí vi ngã hữu； tuyển phong tiến thủ， Đông Đô (25) tận phục cựu cương。Ninh Kiều (26) chi huyết thành xuyên， lưu tinh vạn lí； Tốt Động (27) chi thi tích dã， di xú thiên niên。 Trần Hiệp (28) tặc chi phúc tâm， kí kiêu kì thủ； Lí Lượng(28) tặc chi gian đố， hựu bạo quyết thi。 Vương Thông (28) lí loạn nhi phần giả ích phần， Mã Anh (28) cứu đấu nhi nộ giả ích nộ。 Bỉ trí cùng nhi lực tận， thúc thủ đãi vong； Ngã mưu phạt nhi tâm công (29) ， bất chiến tự khuất。 Vị bỉ tất dịch tâm nhi cải lự， khởi ý phục tác nghiệt dĩ tốc cô(30) 。 Chấp nhất kỉ chi kiến dĩ giá họa ư tha nhân， tham nhất thì chi công dĩ di tiếu ư thiên hạ。 Toại lệnh Tuyên Đức (31) chi giảo đồng， độc binh vô yếm； nhưng mệnh Thạnh Thăng (32) chi nọa tướng， dĩ du cứu phần。

Dọn hay:
Ðem đại nghĩa để thắng hung tàn; lấy chí nhân mà thay cường bạo. Trận Bồ Đằng sấm vang sét dậy; miền Trà-Lân trúc phá tro bay. Sĩ khí đã hăng, quân thanh càng mạnh. Trần-Trí, Sơn-Thọ, mất vía chạy tan; Phương-Chính, Quý-An tìm đường trốn tránh. Ðánh Tây-Kinh phá tan thế giặc; lấy Ðông-Đô thu lại cõi xưa. Dưới Ninh-Kiều máu chảy thành sông, Bến Tụy-Động xác đầy ngoài nội. Trần-Hiệp đã thiệt mạng; Lý- Lương lại phơi thây. Vương-Thông hết cấp lo lường; Mã-Anh khôn đường cứu đỡ. Nó đã trí cùng lực kiệt, bó tay không biết tính sao; ta đây mưu phạt tâm công, chẳng đánh mà người chịu khuất. Tưởng nó phải thay lòng đổi dạ, biết lẽ tới lui; ngờ đâu còn kiếm kế tìm phương, gây mầm tội nghiệt. Cậy mình là phải, chỉ quen đổ vạ cho người; tham công một thời, chẳng bõ bày trò dở duốc. Ðến nỗi đứa trẻ con như Tuyên Ðức, nhàm võ không thôi; lại sai đồ nhút nhát như Thạnh, Thăng đem dầu chữa cháy. 

丁未九月柳昇遂引兵 猶邱溫而進，本年十月 木晟又分途自雲南而來 。予前既選兵塞險以摧 其鋒，予後再調兵截路 以斷其食。本月十八日 柳昇為我軍所攻，計墜 於支稜之野；本月二十 日柳昇又為我軍所敗， 身死於馬鞍之山。二十 五日保定伯梁銘陣陷而 喪軀，二十八日尚書李 慶計窮而刎首。我遂迎 刃而解，彼自倒戈相攻 。繼而四面添兵以包圍 ，期以十月中旬而殄滅 。

Đinh Mùi cửu nguyệt Liễu Thăng (32) toại dẫn binh do Khâu Ôn (33) nhi tiến，bổn niên thập nguyệt Mộc Thạnh (32) hựu phân đồ tự Vân Nam nhi lai。Dư tiền kí tuyển binh tắc hiểm dĩ tồi kì phong，dư hậu tái điều binh tiệt lộ dĩ đoạn kì thực。Bổn nguyệt thập bát nhật Liễu Thăng vi ngã quân sở công， kế trụy ư Chi Lăng (34) chi dã； Bổn nguyệt nhị thập nhật Liễu Thăng hựu vi ngã quân sở bại， thân tử ư Mã Yên(35) chi san。Nhị thập ngũ nhật Bảo Định bá Lương Minh (36) trận hãm nhi táng khu，nhị thập bát nhật thượng thư Lí Khánh (37) kế cùng nhi vẫn thủ。 Ngã toại nghênh nhận nhi giải，bỉ tự đảo qua tương công。Kế nhi tứ diện thiêm binh dĩ bao vi，kì dĩ thập nguyệt trung tuần nhi điễn diệt。

Năm Ðinh-Mùi tháng chín, Liễu-Thăng từ Khâu-Ôn tiến sang. Lại năm nay tháng mười, Mộc-Thạnh từ Vân-Nam kéo đến. Ta đã điều binh thủ hiểm, để ngăn lối Bắc quân; ta lại sai tướng chẹn ngang, để tuyệt đường lương đạo. Mười tám, Liễu-Thăng thua ở Chi-Lăng; hai mươi, Liễu-Thăng chết ở Mã-Yên. Hai mươi lăm, Lương-Minh trận vong; hai mươi tám, Lý-Khánh tự vẫn. Lưỡi đao ta đang sắc, ngọn giáo giặc phải lùi. Lại thêm quân bốn mặt vây thành; hẹn đến rằm tháng mười diệt tặc. 

爰選貔貅之士，申命 爪牙之臣。飲象而河水 乾，磨刀而山石鈌。一 鼓而黥刳鱷斷，再鼓而 鳥散麇驚。決潰蟻於崩 堤，振剛風於稿葉。都 督崔聚膝行而送款，尚 書黃福面縛以就擒。

Viên tuyển tì hưu (38) chi sĩ， thân mệnh trảo nha chi thần。 Ẩm tượng nhi hà thủy can， ma đao nhi san thạch quyết。 Nhất cổ nhi kình (39) khô ngạc đoạn， tái cổ nhi điểu tán quân kinh。 Quyết hội nghĩ ư băng đê， chấn cương phong ư cảo diệp。 Đô đốc Thôi Tụ (40) tất hành nhi tống khoản，thượng thư Hoàng Phúc (41)  diện phược dĩ tựu cầm。

Sĩ tốt ra oai tì hổ, thần thứ đủ mặt trảo nha.
Gươm mài đá, đá núi cũng mòn; voi uống nước, nước sông phải cạn.
Ðánh một trận sạch không kình ngạc; đánh hai trận tan tác chim muông.
Cơn gió to trút sạch lá khô; tổ kiến hổng sụt toang đê cũ.
Thôi-Tụ phải quỳ mà xin lỗi; Hoàng-Phúc tự trói để ra hàng. 

僵屍塞諒江諒山之途 ，戰血赤昌江平灘之水 。風雲為之變色，日月 慘以無光。其雲南兵為 我軍所扼於梨花，自恫 疑虛喝而先以破腑；其 沐晟眾聞柳昇為我軍所 敗於芹站，遂躪藉奔潰 而僅得脫身。冷溝之血 杵漂，江水為之嗚咽； 丹舍之屍山積，野草為 之殷紅。兩路救兵既不 旋踵而俱敗，各城窮寇 亦將解甲以出降。

Cương thi tắc Lạng Giang (42) Lạng Sơn chi đồ， chiến huyết xích Xương Giang Bình Than (43) chi thủy。Phong vân vi chi biến sắc，nhật nguyệt thảm dĩ vô quang。Kì Vân Nam binh vi ngã quân sở ách ư Lê Hoa (44)， tự đỗng nghi hư hát nhi tiên dĩ phá phủ； Kì Mộc Thạnh chúng văn Liễu Thăng vi ngã quân sở bại ư cần trạm， toại lận tạ bôn hội nhi cận đắc thoát thân。 Lãnh Câu chi huyết xử phiêu， giang thủy vi chi ô yết； Đan Xá chi thi san tích， dã thảo vi chi ân hồng。 Lưỡng lộ cứu binh kí bất toàn chủng nhi câu bại，các thành cùng khấu diệc tương giải giáp dĩ xuất hàng。

Lạng-Giang, Lạng-Sơn, thây chất đầy đồng; Xương-giang, Bình-Than, máu trôi đỏ nước.
Ghê gớm thay! Sắc phong vân phải đổi. Thảm đạm thay! Sáng nhật nguyệt phải mờ.
Binh Vân-Nam nghẽn ở Lê-Hoa, sợ mà mất mật; quân Mộc-Thạnh tan chưng Cần-Trạm, chạy để thoát thân. Suối máu Lãnh-Câu, nước sông rền rĩ; thành xương Ðan-Xá, cỏ nội đầm đìa. Hai mặt cứu binh, cắm đầu trốn chạy; các thành cùng khấu, cởi giáp xuống đầu. 

賊首成擒，彼既掉餓 虎乞憐之尾；神武不殺 ，予亦體上帝孝生之心 。參將方政，內官馬騏 ，先給艦五百餘艘，既 渡海而猶且魂飛魄散； 總兵王通，參政馬瑛， 又給馬數千餘匹，已還 國而益自股慄心驚。

Tặc thủ thành cầm， bỉ kí điệu ngạ hổ khất liên chi vĩ；Thần vũ bất sát (45)， dữ diệc thể thượng đế hiếu sanh chi tâm。Tham tướng Phương Chính， Nội quan Mã Kì， tiên cấp hạm ngũ bách dư tao， kí độ hải nhi do thả hồn phi phách tán； tổng binh Vương Thông， tham chánh Mã Anh， hựu cấp mã sổ thiên dư thất， dĩ hoàn quốc nhi ích tự cổ lật tâm kinh。

Bắt tướng giặc mang về, nó đã vẫy đuôi phục tội. Thể lòng trời bất sát, ta cũng mở đường hiếu sinh. Mã-Kỳ, Phương-Chính, cấp cho năm trăm chiếc thuyền, ra đến bể chưa thôi trống ngực; Vương- Thông, Mã-Anh, phát cho vài nghìn cỗ ngựa, về đến Tàu còn đổ mồ hôi. 

彼既畏死貪生，而修 好有誠；予以全軍為上 ，而欲民之得息。非惟 謀計之極其深遠，蓋亦 古今之所未見聞。 社稷 以之奠安，山川以之改 觀。乾坤既否而復泰， 日月既晦而復明。于以 開萬世太平之基，于以 雪天地無窮之恥。是由 天地祖宗之靈有以默相 陰佑而致然也!

Bỉ kí úy tử tham sanh， nhi tu hảo hữu thành； Dư dĩ toàn quân vi thượng， nhi dục dân chi đắc tức。Phi duy mưu kế chi cực kì thâm viễn， Cái diệc cổ kim chi sở vị kiến văn。Xã tắc dĩ chi điện an， san xuyên dĩ chi cải quan。Càn khôn kí phủ nhi phục thái，Nhật nguyệt kí hối nhi phục minh。Vu dĩ khai vạn thế thái bình chi cơ，Vu dĩ tuyết thiên địa vô cùng chi sỉ。Thị do thiên địa tổ tông chi linh hữu dĩ mặc tương âm hựu nhi trí nhiên dã!

Nó đã sợ chết cầu hòa, mở lòng thú phục; ta muốn toàn-quân làm cốt, cả nước nghỉ ngơi. Thế mới là mưu kế thật khôn, vả lại suốt xưa nay chưa có. Giang san từ đây mở mặt;
xã tắc từ đây vững bền. Nhật nguyệt hối mà lại minh; Kiền, Khôn, Bĩ mà lại Thái. Nền vạn thế xây nên chăn chắn; thẹn nghìn thu rửa sạch làu làu. Thế là nhờ trời đất tổ tông khôn thiêng giúp đỡ cho nước ta vậy. 

於戲!一戎大定，迄成 無競之功；四海永清， 誕布維新之誥。播告遐 邇，咸使聞知。

Ô hô! Nhất nhung đại định， hất thành vô cạnh chi công；Tứ hải vĩnh thanh， đản bố duy tân chi cáo。Bá cáo hà nhĩ，hàm sử văn tri。

Than ôi!
Vẫy vùng một mảnh nhung y, nên công đại định. Phẳng lặng bốn bề thái vũ, mở hội vĩnh thanh.
Bá cáo xa gần,
Ngỏ cùng nghe biết. 

Nguyễn Trãi.

Nguồn:

http://www.vietnamtudien.org/hanviet/