CHIA SẺ VUI BUỒN

2018/11/27

Chụp năm 2017 tại Stamford, Connecticut, USA

THU TÀN

Chiều vàng, cây đứng trơ cành
Suối con in bóng trời xanh cuối ngày.
Nghe chừng có sự đổi thay

Người đi kẻ đến chốn này nay mai.

Anh Tú

Thu 2018
*Ảnh chụp năm 2017 tại Stamford, Connecticut, Hoa Kỳ

2018/11/16

The Sound of Silence (Original Version from 1964)

2018/11/13

Ảnh: Trương Văn Phú<Hàng còng đường Trưng Nữ Vương_Vĩnh Long>

Có Bao Giờ

Có bao giờ anh về qua thành phố cũ?

Nơi chúng ta sanh ra và lớn lên

bên bờ con sông Hậu

Nơi chúng ta cùng sẻ chia

những kỷ niệm ngày thơ ấu

Nơi chúng ta cùng ấp ủ

giấc mộng buổi thiếu thời

Cùng mơ ước một thế giới

không chiến tranh, thù hận

người người đều áo ấm , cơm no

Anh mơ ước một màu cờ

đem lại tự do và mùa xuân vĩnh viễn

Một ngày mùa xuân em âm thầm đưa tiển

anh bỏ trường bỏ lớp mà đi

Có những nẻo đường rẻ chia hai bờ chân lý

nên chúng ta vĩnh viễn giả từ nhau

Lời ngỏ tình chưa nói một lần nào

Có một lần xa xôi anh bảo

đời là một chuỗi những chia ly tiếp nối

Cuộc chia ly đầu đời

dẫu không ai rơi nước mắt

Nhưng kỷ niệm như mặt trời và mùa đông

ấm áp và lạnh lùng

Khi mùa xuân đến trên những rặng cây già

em dõi mắt ngóng trông con đường cũ

Nhưng anh đã đi xa

em đã biết đó là lần cuối

Năm năm, muời năm, hai mươi năm

Có vài lần em mơ gặp lại

một người lạ là anh

Một lần anh về trong cơn mộng dữ

cờ đỏ che rợp một khoảng trời

Anh miệt mài trên con đường

đi hoài không tới

Có bao giờ anh quay lại?

Mùa xuân

Khánh Hà

2018/11/09

Ảnh: Nguyễn Hoàng Trung

VOI SÔNG.

Nắng chìm xuống dòng Cữu Long
Đôi bóng bạn học voi sông hóng chiều
Mở hồn đón gió hiu hiu
Mong tìm đôi phút phiêu diêu an bình

Thì thầm trao đổi tâm tình
Tìm chọn lý tưởng mơ xinh cuộc đời
Ngỡ rằng hai kẻ khó rời
Thời thế đưa đẩy khác nơi, ngược đường

Sau những phong ba nhiễu nhương
Bên kia hảnh tiến say hương chiến trường.
Bên này im lặng đau thương
Nước non sẽ giạt về phương trời nào ?!

Thời gian thắm thoát qua mau
Có người gặm nhấm nỗi đau đổi dời
Như thuyền lạc hướng chơi vơi
Tự hỏi sai, đúng đoạn đời vừa qua?

Rồi quê hương phải rời xa
Xứ người tôi đến, quê nhà bạn đâu?

Anh Tú
November 09, 2018

2018/11/05

THU NÀY ...

Em mặc áo vàng... nhắc rằng thu sang

Rừng trở mình theo... màu sắc mênh mang

Dù nắng hay mưa... lá luôn rạng rỡ

Ai tuổi vàng xin ...nở nụ cười vang!

Anh Tú

Novenber 05. 2018

2018/11/02

KINH MỚI_ AN LƯƠNG với TÔI

Đoạn Kinh Mới này, như bất cứ nơi nào của vùng đất quê nội An Lương của tôi, tôi cũng có kỷ niệm.

Thời Pháp thuộc vùng này hoang vắng, có đôi nhà cách xa nhau …qua lại bằng xuồng.
Thuở ấy thỉnh thoảng tôi quá giang xuồng của anh họ, tên Bé, để đi học. Có lần đi ngang Kinh Mới gặp bọn lính Commando của Pháp “đi ruồng”, chúng bắt hai đứa tôi lên bờ dọa nạt. Chúng bắn súng ngắn gần lỗ tai chúng tôi, tiếng nổ khiến tai “lùng bùng” mấy ngày.
Tụi chúng hùng hổ dữ dằn nhưng cũng biết …xem tướng <hihi>: anh Bé to con khoẻ mạnh nên chúng nó bắt leo dừa hái trái cho chúng và không nói rằng gì đến thằng tôi nhỏ con dáng vẻ thư sinh. Hú hồn.

Chiến cuộc kéo dài, nhiều gia đình tản cư đến cất nhà ở hai bờ kinh, đường đi bộ lần lần được hình thành, cầu được bắt qua kinh; đường đất và cầu ván.
Ngoài chợ đi vào, ngay đầu cầu phía tay mặt là nhà cậu bà con, cậu Ba Quý, qua cầu cũng phía tay mặt là nhà chú Bảy Chà, y tá; hai vị này rất mến ba của tôi nên cũng rất thương tôi.
Khi tôi ra trường tỉnh, cuối tuần về thăm nhà thì gởi xe đạp tại nhà của cậu mợ Ba; mợ Ba tôi làm bánh da lợn bán ở chợ rất ngon.
Chú Bảy Chà thường chích thuốc giùm tôi khi tôi bịnh.
Bây giờ, thế hệ chúng mình đã bạc đầu thì những bậc trưởng thượng này đã ra người thiên cổ từ lâu.

Nhân thấy tấm Google Map với đoạn Kinh mới số 3 của Nguyễn Hoàng Trung, tôi nhớ lại những người thân thương đã từng giụ́p đở tôi, tôi xin chia sẻ kỷ niệm này với các bạn đọc chơi…

Anh Tú <NHA>

November 1, 2108
Chú thích: Ảnh của Nguyễn Hoàng Trung

2018/10/31

VU VƠ*

Mười một năm qua sao vẫn nhớ
Người đi có biết chuyện này không?
Khi xưa quay mặt xa biền biệt
Biết kẻ tình chung cũng ngóng trông?

Trăng khuyết trăng rằm rồi trăng khuyết
Chung tình vạn thuở vẫn chung tình
Phụ bạc muôn đời luôn phụ bạc
Người xinh rộng lượng lại thêm xinh!

Anh Tú
Oct 31, 2018
Mùa Ma Quỷ

*Cảm tác từ:

https://anhtuvaban.blogspot.com/2018/10/on-anh-ve-lang-xot-xa.html

2018/10/27

Internet

ANH Ở NƠI ĐÂU?!*

Giọt sương rơi trên lối cỏ
Nắng Thu vàng óng lung linh
Ngóng chờ anh từ đầu ngõ
Để trao một chút ân tình.

Hồn nhiên trên đường đến lớp
Không nhìn thấy ai chờ mong
Chân sáo anh vui thấy sợ
Làm em bối rối trong lòng.

Hôm nay em qua lối cũ
Nhớ anh không biết bây giờ
Anh ở nơi đâu anh hở ?
Để em hoài niệm thành thơ !

Dương hồng Thủy

October 26, 2018.

*Họa bài XÓM CŨ của Anh Tú:
https://anhtuvaban.blogspot.com/2018/09/xom-cu-som-mai-giot-suong-nam-co-nang.html

2018/10/25

TIẾNG BUỒN TRONG THU

Quê hương mùa nước nổi

Sóng đưa thuyền về đâu

Dòng trôi xuôi trôi mãi

Sông đời hóa biển dâu

Tiếng rì rào sóng vỗ

Mưa thu đổ triền miên

Đọng buồn trên phiến đá

Trút giọt sầu trong đêm

Tiếng lòng rơi khe khẽ

Thu lắng nỗi buồn tênh

Sông thương miền kỷ niệm

Ngỡ ngàng bóng trăng chênh

Hiên khuya trời viễn xứ

Màn đêm dệt sương mù

Gió muôn chiều xa vọng

Tiếng ru buồn trong thu…

Yên Dạ Thảo

23.10.2018

2018/10/21

XUỒNG XƯA
Thơ: Anh Tú
Nhạc: Đỗ Hải
Trình bày: Thúy An
https://youtu.be/zfIF6nIBYQ8

XUỒNG XƯA

Dòng sông nhỏ với đôi bờ dừa nước
Cuộc đời tôi xuôi ngược nước lớn ròng
Làm bạn mù u, ô rô, rau mác
Vui ruộng đồng theo ngày tháng thong dong.

Xuồng ba lá là thuyền tình tôi đó
Dành cho người thương neo bến sông
Sáng mong chim quyên hót mừng ngày mới

Chiều trông bìm bịp tin nước lớn ròng.

Sông lăng tăng sóng khi luồng gió thoảng
Xuồng lắc lư vì gỏ nhịp tôi ca
Hoa mua tím trải thảm đầy trước mủi
Chờ người trăm năm chân ngọc gót ngà.

Em đã đến vào một ngày nắng hạ
Dáng đơn sơ trong cánh áo bà ba
Thương thương lắm chiếc xuồng ba lá
Tình quê hương đầy ắp những mùa qua.

Anh Tú
https://app.box.com/embed/preview/fkme4qjovue1zfp8hwwrg9na7bua6uwh?theme=dark

2018/10/16

HƯƠNG QUÊ

Bông bần trắng rụng đầy ghe
Trên cây đom đóm lập loè đêm đen
Đôi bờ nhà đã lên đèn
Năm canh cửa khép hờ ... then không gài

Dạ lý trước ngõ gió lay
Ngạt ngào hương thoảng thoáng bay khắp vườn
Nhạc dế nỉ non ngoài nương
Hoà tiếng ếch nhái ruộng mương rộn ràng

Nghiêu Thuấn bình dị xóm làng
Bà con cấy gặt chẳng màng nắng mưa
Trôi vào dỉ vảng xa xưa
Mỗi khi nhớ lại như vừa xảy ra!

Anh Tú
October 16, 2018
Trên đường bay LAX-JFK

CHÙM THƠ CẢM HỌA

-1-

THA HƯƠNG

Hoa rụng ven sông trắng cả hàng
Màn đêm đom đớm lập lòe tan...
Vài căn nhà nhỏ đèn leo lét
Chạnh lòng ai đó héo tâm gan

Mùi hương Dạ lý thoáng đâu đây
Vườn hoa trong tối tỏa thơm bay
Thêm vài âm điệu chàng ve tấu
Đưa người lữ khách đến cơn say...

Đường xa xa vắng vào thương nhớ
Bóng ngoại năm xưa mãi đợi chờ
Thôi hởi xa rồi quê ngày ấy
Thân nầy chi xá nỗi bơ vơ...

Trần Văn Mãnh
PARIS
19h21 17/10/2018

-2-

VEN SÔNG

Bình bát ven sông trái chín vàng
Bông bần rơi rụng xẽo kinh ngang
Ngoài xa nhấp nháy ngàn đom đóm
Leo lét đèn ai tận cuối vàm.

Dạ Lý bên rào hương thoảng qua
Quềnh oang ếch nhái tấu đồng ca
Nỉ non tiếng dế than trong gió
Khói đốt đồng ai phủ mọi nhà.

Nhớ thuở ngày xưa tắm dưới mưa
Thân thương nhà ngoại bóng hàng dừa
Quê hương nay dẫu xa vời vợi
Vẫn mãi trong tim đến cuối đời.

Trần Văn Dõng
SAIGON

October 17, 2018
Tặng Thầy LHA

-3-

NHỚ QUÊ

Dòng sông nước chảy ngược xuôi
Đưa con đò nhỏ tới lui sớm chiều
Bên bờ mấy mái tranh xiêu
Đèn dầu lấp lóe, ếch kêu sau nhà
Mùi hương Dạ Lý thoáng qua
Cạnh bên giàn mướp trổ hoa mượt mà
Mẹ chờ đun ấm nước trà
Canh bầu, tép luộc cả nhà cùng vui !
Từ khi binh lửa dập vùi
Bờ sông vắng lặng, quê tôi điêu tàn !

Tiền Ngọc Hương

CALIFORNIA

10/17/2018

-4-

QUÊ THẦY

Quê Thầy nhộn nhịp xuồng ghe
Rạch Mương xinh đẹp đêm về tối đen
Bến chiều đom đóm lên đèn
Xóm Tân Quy - nhà có then khỏi gài.

Cánh đồng chim mõi cánh bay
Bìm bịp gọi nước lắt lay sau vườn
Hương quê trong ngõ ngoài nương
Diều bay lơ lửng tình thương rộn ràng.

Đất lành chim đậu đình làng
Tân Long Hội nhớ - dịu dàng chiều mưa
Thầy ơi ! dĩ vãng ngày xưa

Trở về nguồn cội như vừa hôm qua !

Dương hồng Thủy
CẦN THƠ

18/10/2018

-5-

SẦU VIỄN XỨ

Tầng không ngắm cảnh nhớ quê hương
Dạ lý nồng thơm trải khắp đường
Dưới bãi cây bần bông trắng rụng
Trên bờ dế nhủi trỗi thê lương
…
Đêm nay ẩn hiện đèn đom đóm
Thấp thoáng ven sông đẹp khác thường
Ếch nhái cùng nhau hòa khúc nhạc
Vô tình gợi nhớ nỗi đau thương
…
Màu hoa phượng thắm rơi trên phố
Tuổi ngọc cùng Ta bước đến trường
Hoài niệm ngày xưa sầu viễn xứ
Năm nào trở lại để hồn vương.

Huỳnh Kim Nguyệt

HÀ TIÊN

20/10/2018

Kính tặng Thầy Hồng Ẩn và mong Thầy luôn khoẻ mạnh

2018/10/11

Hoa anh túc - giấc ngủ và cái chết

Hoa anh túc

Hoa anh túc, còn có tên là a phiến, thẩu, trẩu hay Nàng tiên theo cách gọi của người Tày, tên tiếng anh là Poppy, tên khoa học là Papaver somniferum. Khi nhắc đến cái tên này chắc hẳn rất nhiều người sẽ biết nó là cái gì, tên tuổi của hoa anh túc thường gắn liền với loại chất gây nghiện cho con người là bạch phiến (heroin). Nhưng người ta cũng không thể phủ nhận rằng Anh túc là một loài hoa đẹp.

Cây hoa anh túc

Hoa anh túc phân bổ đồng đều ở các vùng ôn đới và cận nhiệt đới. Phần lớn hoa này là dạng cây thân thảo, chỉ có số ít là thân bụi và thân gỗ.

Thân anh túc cao từ 1-1.5m, thường được gieo trồng vào mùa đông và được thu hoạch sau đó khoảng 3 tháng. Loại hoa này có thể sống ở những rất cao, vậy nên chúng có thể sinh trưởng trong những môi trường rất đa dạng về điều kiện sống. Giống hoa này cực kỳ đặc biệt vì nó không như các loài hoa khác, bông hoa của anh túc có thể có nhiều màu trên cùng một cây, trắng, tím, vàng, cam...Anh túc có nhiều loại dùng làm dược liệu trong y học.

Huyền thoại về hoa anh túc

Theo thần thoại La Mã, hoa anh túc được nữ thần nông nghiệp Ceres tạo ra để xoa dịu nỗi đau của mình bằng những giấc ngủ khi đi tìm con gái bị thất lạc là Proserpine.

Nữ thần Cerces & hoa anh túc - hình vẽ trên một con tem

Hay như 2 vị thần khác trong thần thoại Hy Lạp là hai anh em sinh đôi Hypnos (Thần Giấc ngủ) và Thanatos (Thần Chết) cũng sử dụng cho mình hoa anh túc để trang trí vương miện.

Thanatos và Hypnos với những bông hoa anh túc (hơi ảo)

Ý nghĩa của hoa anh túc

Đúng như công dụng của nó, ý nghĩa của hoa anh túc mang nghĩa giấc ngủ thiên thu, sự lãng quên và khoái lạc :D. Vậy nên nó trở thành đối tượng để con người mãn những dục lạc, chốn chạy cuộc sống thực tại và quên đi bản thân cũng như cuộc đời. Các màu khác như anh túc đỏ biểu tượng cho sự phù du, anh túc trắng biểu tượng cho sự an ủi. Hoa anh túc còn mang một biểu tượng là hoa tình yêu.

Công dụng của hoa anh túc

Khi nhắc đến công dụng của hoa anh túc, người ta không thể không nhắc đến việc sử dụng nó trong y học với công dụng chữa bệnh, Morphine và Codeine là hai loại thuốc giảm đau gây mê phổ biến được chiết xuất từ anh túc. Theo kinh nghiệm y học dân gian, mật ong hoa anh túc có tác dụng giảm ho.

Một công dụng nữa của hoa anh túc mang tính chất ảnh hưởng tiêu cực đến xã hội là từ nhựa hoa anh túc, người ta tinh chế ra nha phiến rồi bạch phiến là một chất gây nghiện, có tác dụng gây ảo giác lên hệ thần kinh của con người. Khi sử dụng chất gây nghiện, thần kinh con người bị tác động mạnh, gây ra những ảo giác khiến thần kinh kích thích cực độ, kéo theo đó là sự suy giảm về nhận thức và đạo đức. Vì vậy, việc trồng hoa anh túc hiện nay đã bị cấm nhiều nơi trên thế giới.
Dù vậy, có một vài chi phần của hoa anh túc, ví dự như hoa mào gà có thể dùng làm hoa ngày tết, vì hoa mào gà có màu sắc đỏ rực rỡ và dễ trồng trên đất


Quả anh túc

Nhựa anh túc

Quả anh túc đã khai thác

Những cánh đồng hoa anh túc.

Hình ảnh những cánh đồng hoa anh túc bát ngát, dù rằng nó là loại hoa mang lại "giấc ngủ và cái chết" dưới bàn tay con người, thì không thể phủ nhận rằng hoa anh túc cũng có những vẻ đẹp của riêng nó :D.

Kết pic cuối :D.

P/S: ~~Không thử MA TÚY dù chỉ một lần~~ :P.

Nguồn:

http://hoaali.blogspot.com/2013/06/hoa-anh-tuc-giac-ngu-va-cai-chet.html

Image may contain: sky, ocean, cloud, outdoor, water and nature

Ảnh: CHIỀU XƯA _Nguyễn Hoàng Trung

BẠN VÀ TÔI.*

Nắng chìm xuống dòng Cữu Long

Có hai bạn học voi sông hóng chiều

Đón chờ cơn gió hiu hiu

Để tìm đôi phút phiêu diêu an bình.

Thì thầm tâm sự học sinh
Tương lai lý tưởng tình xinh mộng đời

Tin rằng đôi bạn khó rời

Không ngờ chia rẽ hai nơi ngõ đường.

Sau những phong ba nhiễu nhương

Gặp bạn hãnh diện say hương chiến trường

Tôi lặng im trong đau thương

Nước non rồi sẽ về phương trời nào ?!

Thời gian thắm thoát qua mau

Bạn tôi gặm nhắm nỗi đau đổi dời

Như thuyền lạc hướng chơi vơi

Tự hỏi sai, đúng đoạn đời vừa qua!

Quê hương phải đành rời xa

Xứ người tôi đến, quê nhà... bạn đâu?

Anh Tú
October 10, 2018
*Để nhớ đến một bạn học rất thân tại Xóm Bún thuộc Phố thị Vĩnh Long trong thập niên 1950-1960.

2018/10/10

CHIỀU HÔM

Thì thôi buỗi sáng đã qua

Thì thôi tất cả chỉ là phù vân

Chung quy cũng chỉ Một Lần

Còn gì ngoài những dấu chân nhạt nhòa

Hiện tại vừa thoáng đã qua

Có ai níu được bóng tà chiều hôm

Chiều hôm bóng tối đầy hồn

Bàn tay lạnh giữa hoàng hôn lạc loài

Lời tình không cánh vụt bay

Trời hoang mang gió bão ngoài chân mây

Giữa đời có ai, còn ai

Mơ hồ để bóng trải dài trăm năm

Khánh Hà

2018/10/09

LẦN TRỞ LẠI

Đã vào tháng mười, cảm nhận của người sống ở vùng Đông Bắc Hoa Kỳ,khi đến đây thì vùng Los Angeles như chưa vào thu. “Tháng mười chưa cười đã tối”, nghĩa là ngày vắng đêm dài thì nơi này cũng thế cho nên sáu giờ sáng trời còn tối âm u, và tín hiệu thu có lẽ là nhiệt độ gai gai lạnh.

Có dịp trở lại nơi này lần thứ tư khi thăm con cháu, đa phần niềm vui cũ vẫn còn tìm thấy. Sự đổi thay theo thời gian là quy luật của cuộc đời, thay đổi theo từng đơn vị nhỏ nhất của thời gian, mà ta còn tìm thấy đôi điều ngày cũ là một hạnh phúc to lớn.

Khoảng thời gian vài năm thì sự đổi thay về cảnh vật không nhiều, nhưng có đôi điều đổi thay làm tôi nhói lòng; tôi muốn nói về những bạn già quen biết cư ngụ tại Nam California này. Năm nào tôi đã đến thăm, tay bắt mặt mừng, những cái ôm với bàn tay vỗ nhẹ vào vai ấm tình bằng hữu, những hàn huyên về kỷ niệm vui buồn nay đã không còn:

-Ông bà cựu hiệu trưởng trường Tống Phước Hiệp Vĩnh Long, thầy Đào Khánh Thọ và cô Võ Thị Ngọc Dung, nay đã mất theo cái tên thân yêu và cơ ngơi ngôi trường.

-Hôm qua, ngày 8 tháng 10, 2018, tôi đến khu Phước Lộc Thọ của Sài Gòn Nhỏ, ngậm ngùi nhìn lại điểm hẹn mà tôi đã gặp anh chị Nguyễn Văn Ca, người anh cũng là người bạn tù “cải tạo” 1976 tại trại tù Long Khánh, Trà Vinh nơi chúng tôi đã chia nhau niềm đau và tủi nhục; ngậm ngùi vì gặp anh năm 2011 thì khoảng hai năm sau anh trở thành “người thiên cổ”.

Vẫn biết con người sinh tử là lẽ thường nhưng trời lại cho con người có tình cảm nên kẻ còn ở lại phải đau đáu nhớ thương người vĩnh viễn ra đi.

Hôm nay có vài dòng hồi tưởng như nén nhan gởi đến ông bà Đào Khánh Thọ và anh Nguyễn Văn Ca.

Anh Tú / Lê Nguyễn Hồng Ẩn

October 09, 2018

*Thăm Ông Đào Khánh Thọ và bà Võ Thị Ngọc Dung năm 2011 tại nhà của ông bà.

ẨN, THỌ, DUNG, VÂN

**Tái ngộ anh Nguyễn Văn Ca năm 2011 trong thương xá Phước Lộc Thọ.

Anh chị CA, ẨN, VÂN

2018/10/07

HƯƠNG XƯA *

Em về bên ấy xa xôi lắm

Bỏ lại nơi này bao nhớ mong

Lặng lờ con nước đôi dòng chảy

Thoang thoảng mùi hương hoa bưởi nồng.

Nắng đổ lưa thưa chiều ngã bóng

Đâu rồi, chẳng thấy dáng thu xưa

Ánh mắt mênh mang tình dịu vợi

Chập chùng vương vấn...những đêm mưa!

Bến vắng đôi bờ như đã xa

Chuyện ngày xưa ấy tưởng hôm qua

Người đi mấy bận...về mấy bận

Cây bưởi ngoài sông mấy lượt hoa?

Chiều nay trở lại khúc sông quê

Cô gái ngày xưa chẳng hẹn thề

Mà sao nhớ lắm bờ vai nhỏ

Tôi nhủ lòng tôi...có ngủ mê!

My Nguyễn

Tháng 10/2016

*Cảm tác khi đọc bài thơ "Cô Gái Quê" của Nguyễn Văn In:

CÔ GÁI QUÊ

Nhà em sau bóng dừa râm mát

Thoang thoảng mùi hoa bưởi đậm đà

Tôi ở bên nầy sông tắm nắng

Đợi gió về ngan ngát hương qua

Vầng trăng mấy độ in màu áo

Bến vắng tình riêng chốn hẹn hò

Bờ vai nghiêng tựa đời rộn rã

Gió cũng theo mây mãi đợi chờ

Mai em xa xứ buồn biết mấy

Đau xé lòng tôi buổi tiễn đưa

Nước vẫn vô tình cuồn cuộn chảy

Trong tôi trời cũng đổ cơn mưa

Em đi lúa trỉu xanh đồng mới

Hoa đỏ ôm chân hẹn bước về

Dừa nghiêng theo gió đùa tóc rối

Nỗi nhớ đùn đưa cô gái quê

Em đi bỏ lại dòng sông nhỏ

Bỏ lại sau lưng nửa vầng trăng

Bỏ lại nửa bờ vai hiu quạnh

Nửa mảnh hồn vương theo khói giăng.

nguyenvanin
Otober 1, 2016

2018/10/05

Bình Ngô Đại Cáo

平吳大告

Bình Ngô (0) Đại Cáo

Đại thiên hành hóa hoàng thượng nhược viết。
Cái văn﹕ Nhân nghĩa chi cử， yếu tại an dân， điếu phạt (1) chi sư mạc tiên khử bạo。 Duy， ngã Đại Việt chi quốc， thật vi văn hiến chi bang。 Sơn xuyên chi phong vực kí thù， nam bắc chi phong tục diệc dị。 Tự Triệu Đinh Lí Trần chi triệu tạo ngã quốc， dữ Hán Đường Tống Nguyên nhi các đế nhất phương。 Tuy cường nhược thì hữu bất đồng nhi hào kiệt thế vị thường phạp。

Tượng mảng:
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân; quân điếu phạt chỉ vì khử bạo. Như nước Việt ta từ trước, vốn xưng văn hiến đã lâu. Sơn hà cương vực đã chia, phong tục bắc nam cũng khác. Từ Đinh, Lê, Lý, Trần, gây nền độc lập; cùng Hán, Ðường, Tống, Nguyên, hùng cứ một phương. Dẫu cường nhược có lúc khác nhau, song hào kiệt đời nào cũng có.

故劉龔貪功以取敗，
而趙卨好大以促亡。唆
都既擒於鹹子關，烏馬
又殪於白藤海。嵇諸往
古，厥有明徵。

Cố Lưu Cung (2) tham công dĩ thủ bại， nhi Triệu Tiết (3) hiếu đại dĩ xúc vong。 Toa Đô (4) kí cầm ư Hàm Tử quan， Ô Mã(5) hựu ế ư Bạch Đằng hải。 Kê chư vãng cổ， quyết hữu minh trưng。

Vậy nên:
Lưu Cung sợ uy mất vía, Triệu Tiết nghe tiếng giật mình. Cửa Hàm Tử giết tươi Toa Đô, sông Bạch-Đằng bắt sống Ô-Mã. Xét xem cổ tích, đã có minh trưng,

Khoảnh nhân Hồ (6) chánh chi phiền hà。 Chí sử nhân tâm chi oán bạn。Cuồng Minh tí khích， nhân dĩ độc ngã dân； Ác đảng hoài gian，cánh dĩ mại ngã quốc (7) 。Hân thương sanh ư ngược diễm， Hãm xích tử(8) ư họa khanh。 Khi thiên võng dân， quỷ kế cái thiên vạn trạng；Liên binh kết hấn nhẫm ác đãi nhị thập niên。 Bại nghĩa thương nhân， càn khôn cơ hồ dục tức；Trọng khoa hậu liễm， sơn trạch mĩ hữu kiết di。Khai kim tràng tắc mạo lam chướng nhi phủ san đào sa，Thái minh châu tắc xúc giao long nhi căng yêu thộn hải。 Nhiễu dân thiết huyền lộc (9) chi hãm tỉnh， Điễn vật chức thúy cầm chi võng la。 Côn trùng thảo mộc giai bất đắc dĩ toại kì sanh，Quan quả điên liên (10) câu bất hoạch dĩ an kì sở。Tuấn sanh linh chi huyết dĩ nhuận kiệt hiệt (11) chi vẫn nha； Cực thổ mộc chi công dĩ sùng công tư chi giải vũ (12) 。Châu lí chi chinh dao trọng khốn， lư diêm chi trữ dữu giai không。 Quyết đông hải chi thủy bất túc dĩ trạc kì ô，Khánh nam sơn chi trúc (13) bất túc dĩ thư kì ác。Thần dân chi sở cộng phẫn， thiên địa chi sở bất dong。

Vừa rồi:
Vì họ Hồ chính sự phiền hà, để trong nước nhân dân oán hận. Quân cường Minh đã thừa cơ tứ ngược, bọn gian tà còn bán nước cầu vinh. Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn, vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ. Chước dối đủ muôn nghìn khoé, ác chứa ngót hai mươi năm. Bại nhân nghĩa nát cả càn khôn, nặng khóa liễm vét không sơn trạch. Nào lên rừng đào mỏ, nào xuống biển mò châu; nào hố bẫy hươu đen, nào lưới dò chim trả. Tàn hại cả côn trùng thảo mộc, nheo nhóc thay! quan quả điên liên! Kẻ há miệng, đứa nhe răng, máu mỡ bấy no nê chưa chán. Nay xây nhà, mai đắp đất, chân tay nào phục dịch cho vừa. Nặng nề về những nỗi phu phen, bắt bớ mất cả nghề canh cửi.
Ðộc ác thay! trúc rừng không ghi hết tội,
Dơ bẩn thay! nước bể khôn rửa sạch mùi,
Lẽ nào trời đất tha cho; ai bảo thần nhân nhịn được.

Dư phấn tích (14) Lam Sơn，tê thân hoang dã。 Niệm thế thù khởi khả cộng đái，thệ nghịch tặc nan dữ câu sanh。Thống tâm tật thủ giả thùy thập dư niên， thường đảm ngọa tân giả cái phi nhất nhật。Phát phẫn vong thực， mỗi nghiên đàm thao lược chi thư，tức cổ nghiệm kim， tế thôi cứu hưng vong chi lí。Đồ hồi chi chí ngụ mị bất vong。Đương nghĩa kì sơ khởi chi thì，chánh tặc thế phương trương chi nhật。

Ta đây:
Núi Lam-Sơn dấy nghĩa; chốn hoang dã nương mình. Ngắm non sông căm nỗi thế thù; thề sống chết cùng quân nghịch tặc. Ðau lòng nhức óc, chốc đà mười mấy nắng mưa; nếm mật nằm gai, há phải một hai sớm tối. Quên ăn vì giận, sách lược thao suy xét đã tinh; ngẫm trước đến nay, lẽ hưng phế đắn đo càng kỹ. Những trằn trọc trong cơn mộng mị, chỉ băn khoăn một nỗi đồ hồi. Vừa khi cờ nghĩa dấy lên, chính lúc quân thù đang thịnh,

Nại dĩ﹕ Nhân tài thu diệp， tuấn kiệt thần tinh。 Bôn tẩu tiên hậu giả kí phạp kì nhân， mưu mô duy ác giả hựu quả kì trợ。 Đặc dĩ cứu dân chi niệm， mỗi uất uất nhi dục đông； Cố ư đãi hiền chi xa， thường cấp cấp dĩ hư tả (15) 。 Nhiên kì: Đắc nhân chi hiệu mang nhược vọng dương， Do kỉ chi thành thậm ư chửng nịch (16) 。 Phẫn hung đồ chi vị diệt， niệm quốc bộ chi tao truân。 Linh Sơn (17)chi thực tận kiêm tuần，Khôi huyện chi chúng vô nhất lữ。

Lại ngặt vì:
Tuấn kiệt như sao buổi sớm, nhân tài như lá mùa thu. Việc bôn tẩu thiếu kẻ đỡ đần; nơi duy ác hiếm người bàn bạc. Ðôi phen vùng vẫy, vẫn đăm đăm con mắt dục đông; mấy thuở đợi chờ, luống đằng đẵng cỗ xe hư tả. Thế mà trông người, người càng vắng ngắt, vẫn mịt mù như kẻ vọng dương; thế mà tự ta, ta phải lo toan, thêm vội vã như khi chửng nịch. Phần thì giận hung đồ ngang dọc; phần thì lo quốc bộ khó khăn. Khi Linh sơn lương hết mấy tuần; Khi Khôi huyện quân không một lữ.

Cái thiên dục khốn ngã dĩ hàng quyếtnhậm， cố dữ ích lệ chí dĩ tế vu nan
。 yết can vi kì (18) ， manh lệ (19) chi đồ tứ tập; đầu dao (20) hưởng sĩ， phụ tử chi binh nhất tâm。 Dĩ nhược chế cường， hoặc công nhân chi bất bị； dĩ quả địch chúng thường thiết phục dĩ xuất kì。

Có lẽ trời muốn trao cho gánh nặng, bắt phải trải qua bách chiết thiên ma, cho nên ta cố gắng gan bền, chấp hết cả nhất sinh thập tử. Múa đầu gậy, ngọn cờ phấp phới, ngóng vân nghê bốn cõi đan hồ. Mở tiệc quân, chén rượu ngọt ngào, khắp tướng sĩ một lòng phụ tử. Thế giặc mạnh, ta yếu mà ta địch nổi, quân giặc nhiều ta ít mà được luôn.

Tốt năng: Dĩ đại nghĩa nhi thắng hung tàn，Dĩ chí nhân nhi dịch cường bạo。 Bồ Đằng (21) chi đình khu điện xiết (22)，Trà Lân (23) chi trúc phá khôi phi。 Sĩ khí dĩ chi ích tăng， quân thanh dĩ chi đại chấn。Trần Trí San Thọ văn phong nhi sỉ phách，Lí An Phương Chánh (24) giả tức dĩ thâu sanh。Thừa thắng trường khu， Tây Kinh(25) kí vi ngã hữu； tuyển phong tiến thủ， Đông Đô (25) tận phục cựu cương。Ninh Kiều (26) chi huyết thành xuyên， lưu tinh vạn lí； Tốt Động (27) chi thi tích dã， di xú thiên niên。 Trần Hiệp (28) tặc chi phúc tâm， kí kiêu kì thủ； Lí Lượng(28) tặc chi gian đố， hựu bạo quyết thi。 Vương Thông (28) lí loạn nhi phần giả ích phần， Mã Anh (28) cứu đấu nhi nộ giả ích nộ。 Bỉ trí cùng nhi lực tận， thúc thủ đãi vong； Ngã mưu phạt nhi tâm công (29) ， bất chiến tự khuất。 Vị bỉ tất dịch tâm nhi cải lự， khởi ý phục tác nghiệt dĩ tốc cô(30) 。 Chấp nhất kỉ chi kiến dĩ giá họa ư tha nhân， tham nhất thì chi công dĩ di tiếu ư thiên hạ。 Toại lệnh Tuyên Đức (31) chi giảo đồng， độc binh vô yếm； nhưng mệnh Thạnh Thăng (32) chi nọa tướng， dĩ du cứu phần。

Dọn hay:
Ðem đại nghĩa để thắng hung tàn; lấy chí nhân mà thay cường bạo. Trận Bồ Đằng sấm vang sét dậy; miền Trà-Lân trúc phá tro bay. Sĩ khí đã hăng, quân thanh càng mạnh. Trần-Trí, Sơn-Thọ, mất vía chạy tan; Phương-Chính, Quý-An tìm đường trốn tránh. Ðánh Tây-Kinh phá tan thế giặc; lấy Ðông-Đô thu lại cõi xưa. Dưới Ninh-Kiều máu chảy thành sông, Bến Tụy-Động xác đầy ngoài nội. Trần-Hiệp đã thiệt mạng; Lý- Lương lại phơi thây. Vương-Thông hết cấp lo lường; Mã-Anh khôn đường cứu đỡ. Nó đã trí cùng lực kiệt, bó tay không biết tính sao; ta đây mưu phạt tâm công, chẳng đánh mà người chịu khuất. Tưởng nó phải thay lòng đổi dạ, biết lẽ tới lui; ngờ đâu còn kiếm kế tìm phương, gây mầm tội nghiệt. Cậy mình là phải, chỉ quen đổ vạ cho người; tham công một thời, chẳng bõ bày trò dở duốc. Ðến nỗi đứa trẻ con như Tuyên Ðức, nhàm võ không thôi; lại sai đồ nhút nhát như Thạnh, Thăng đem dầu chữa cháy.

Đinh Mùi cửu nguyệt Liễu Thăng (32) toại dẫn binh do Khâu Ôn (33) nhi tiến，bổn niên thập nguyệt Mộc Thạnh (32) hựu phân đồ tự Vân Nam nhi lai。Dư tiền kí tuyển binh tắc hiểm dĩ tồi kì phong，dư hậu tái điều binh tiệt lộ dĩ đoạn kì thực。Bổn nguyệt thập bát nhật Liễu Thăng vi ngã quân sở công， kế trụy ư Chi Lăng (34) chi dã； Bổn nguyệt nhị thập nhật Liễu Thăng hựu vi ngã quân sở bại， thân tử ư Mã Yên(35) chi san。Nhị thập ngũ nhật Bảo Định bá Lương Minh (36) trận hãm nhi táng khu，nhị thập bát nhật thượng thư Lí Khánh (37) kế cùng nhi vẫn thủ。 Ngã toại nghênh nhận nhi giải，bỉ tự đảo qua tương công。Kế nhi tứ diện thiêm binh dĩ bao vi，kì dĩ thập nguyệt trung tuần nhi điễn diệt。

Năm Ðinh-Mùi tháng chín, Liễu-Thăng từ Khâu-Ôn tiến sang. Lại năm nay tháng mười, Mộc-Thạnh từ Vân-Nam kéo đến. Ta đã điều binh thủ hiểm, để ngăn lối Bắc quân; ta lại sai tướng chẹn ngang, để tuyệt đường lương đạo. Mười tám, Liễu-Thăng thua ở Chi-Lăng; hai mươi, Liễu-Thăng chết ở Mã-Yên. Hai mươi lăm, Lương-Minh trận vong; hai mươi tám, Lý-Khánh tự vẫn. Lưỡi đao ta đang sắc, ngọn giáo giặc phải lùi. Lại thêm quân bốn mặt vây thành; hẹn đến rằm tháng mười diệt tặc.

Viên tuyển tì hưu (38) chi sĩ， thân mệnh trảo nha chi thần。 Ẩm tượng nhi hà thủy can， ma đao nhi san thạch quyết。 Nhất cổ nhi kình (39) khô ngạc đoạn， tái cổ nhi điểu tán quân kinh。 Quyết hội nghĩ ư băng đê， chấn cương phong ư cảo diệp。 Đô đốc Thôi Tụ (40) tất hành nhi tống khoản，thượng thư Hoàng Phúc (41) diện phược dĩ tựu cầm。

Sĩ tốt ra oai tì hổ, thần thứ đủ mặt trảo nha.
Gươm mài đá, đá núi cũng mòn; voi uống nước, nước sông phải cạn.
Ðánh một trận sạch không kình ngạc; đánh hai trận tan tác chim muông.
Cơn gió to trút sạch lá khô; tổ kiến hổng sụt toang đê cũ.
Thôi-Tụ phải quỳ mà xin lỗi; Hoàng-Phúc tự trói để ra hàng.

Cương thi tắc Lạng Giang (42) Lạng Sơn chi đồ， chiến huyết xích Xương Giang Bình Than (43) chi thủy。Phong vân vi chi biến sắc，nhật nguyệt thảm dĩ vô quang。Kì Vân Nam binh vi ngã quân sở ách ư Lê Hoa (44)， tự đỗng nghi hư hát nhi tiên dĩ phá phủ； Kì Mộc Thạnh chúng văn Liễu Thăng vi ngã quân sở bại ư cần trạm， toại lận tạ bôn hội nhi cận đắc thoát thân。 Lãnh Câu chi huyết xử phiêu， giang thủy vi chi ô yết； Đan Xá chi thi san tích， dã thảo vi chi ân hồng。 Lưỡng lộ cứu binh kí bất toàn chủng nhi câu bại，các thành cùng khấu diệc tương giải giáp dĩ xuất hàng。

Lạng-Giang, Lạng-Sơn, thây chất đầy đồng; Xương-giang, Bình-Than, máu trôi đỏ nước.
Ghê gớm thay! Sắc phong vân phải đổi. Thảm đạm thay! Sáng nhật nguyệt phải mờ.
Binh Vân-Nam nghẽn ở Lê-Hoa, sợ mà mất mật; quân Mộc-Thạnh tan chưng Cần-Trạm, chạy để thoát thân. Suối máu Lãnh-Câu, nước sông rền rĩ; thành xương Ðan-Xá, cỏ nội đầm đìa. Hai mặt cứu binh, cắm đầu trốn chạy; các thành cùng khấu, cởi giáp xuống đầu.

Tặc thủ thành cầm， bỉ kí điệu ngạ
hổ khất liên chi vĩ；Thần vũ bất sát (45)， dữ diệc thể thượng đế hiếu sanh chi tâm。Tham tướng Phương Chính， Nội quan Mã Kì， tiên cấp hạm ngũ bách dư tao， kí độ hải nhi do thả hồn phi phách tán； tổng binh Vương Thông， tham chánh Mã Anh， hựu cấp mã sổ thiên dư thất， dĩ hoàn quốc nhi ích tự cổ lật tâm kinh。

Bắt tướng giặc mang về, nó đã vẫy đuôi phục tội. Thể lòng trời bất sát, ta cũng mở đường hiếu sinh. Mã-Kỳ, Phương-Chính, cấp cho năm trăm chiếc thuyền, ra đến bể chưa thôi trống ngực; Vương- Thông, Mã-Anh, phát cho vài nghìn cỗ ngựa, về đến Tàu còn đổ mồ hôi.

Bỉ kí úy tử tham sanh， nhi tu hảo hữu thành； Dư dĩ toàn quân vi thượng， nhi dục dân chi đắc tức。Phi duy mưu kế chi cực kì thâm viễn， Cái diệc cổ kim chi sở vị kiến văn。Xã tắc dĩ chi điện an， san xuyên dĩ chi cải quan。Càn khôn kí phủ nhi phục thái，Nhật nguyệt kí hối nhi phục minh。Vu dĩ khai vạn thế thái bình chi cơ，Vu dĩ tuyết thiên địa vô cùng chi sỉ。Thị do thiên địa tổ tông chi linh hữu dĩ mặc tương âm hựu nhi trí nhiên dã!

Nó đã sợ chết cầu hòa, mở lòng thú phục; ta muốn toàn-quân làm cốt, cả nước nghỉ ngơi. Thế mới là mưu kế thật khôn, vả lại suốt xưa nay chưa có. Giang san từ đây mở mặt;
xã tắc từ đây vững bền. Nhật nguyệt hối mà lại minh; Kiền, Khôn, Bĩ mà lại Thái. Nền vạn thế xây nên chăn chắn; thẹn nghìn thu rửa sạch làu làu. Thế là nhờ trời đất tổ tông khôn thiêng giúp đỡ cho nước ta vậy.

於戲!一戎大定，迄成
無競之功；四海永清，
誕布維新之誥。播告遐
邇，咸使聞知。

Ô hô! Nhất nhung đại định， hất thành vô cạnh chi công；Tứ hải vĩnh thanh， đản bố duy tân chi cáo。Bá cáo hà nhĩ，hàm sử văn tri。

Than ôi!
Vẫy vùng một mảnh nhung y, nên công đại định. Phẳng lặng bốn bề thái vũ, mở hội vĩnh thanh.
Bá cáo xa gần,
Ngỏ cùng nghe biết.

Nguyễn Trãi.

Nguồn:

http://www.vietnamtudien.org/hanviet/