RAU ĐẮNG ĐẤT*
Trời mưa nước ngập
ruộng sâu,
Cá đồng về hội rủ nhau
nhảy hầm
Mưa là mưa lũ mưa dầm
hẹn mùa, rau đắng mọc
quanh thềm nhà.
Tộ cá rô kho
Tô canh rau đắng...
đượm làm sao tình
nghĩa nhà quê
nhớ làm sao thuở còn
bé bỏng
nhà ở xa trường qua
mấy nhịp cầu tre
bấm ngón chân chai bờ
đất ruộng
trời mưa trơn trợt lối
đi về...
tới cổng,
mùi cá kho đã dậy
lạnh cóng tay, cơn đói
réo trong lòng
em với chị vừa đi, vừa
chạy
cùng tranh nhau kịp
để...ngồi mâm
em ngồi bên cha,
chị ngồi cạnh mẹ
bới chén cơm đầy và
đua cho lẹ
hạnh phúc reo mừng như
tiếng chim ca.
cá rô non nấu canh rau
đắng đất
là tình thương bồi đắp
mãi không tròn
là những buổi cha dầm
mưa khai ruộng nước
quần vo cao
áo bà ba rách nách
điều thuốc vồng ngấm
nước tắt, lạnh run...
tay rổ xúc,
vai đeo đụt mướp
lũ đỉa trâu thèm máu
hút bầm chân!
là những buổi trời vui
mây dẫn gió
trôi lang thang không
biết đến phương nào
chiều dâng hương cuồn
cuộn tiếp chân nhau
trên ruộng thấp bầy cò
bay trắng xóa.
những khi nhàn hạ
mẹ nhổ rau đắng đất
đốt lấy tro lắng nước
gội đầu
gió thật hiền lay lá
trúc lao xao
mái tóc chị dài êm như
sóng mạ
mẹ xăm xoi bắt chí
mẹ chăm chút chải gàu
xức dầu dừa óng mượt
cột đuôi gà nhỏng
nhảnh đằng sau.
mẹ vuốt tóc chị trầm
trồ khen đẹp
Ôi! Dòng tóc hiền thấm
nghĩa cù lao!
mười lăm năm
thời gian con đủ lớn
và tóc Mẹ trải màu
bông bưởi bông cau
cha lưng còng như tre
gặp gió
cho lòng con nặng một
niềm đau!
chị theo chồng về nơi
xứ lạ
em linh đinh rày đó
mai đây
thuở nhỏ mưa
dầm băng mấy ruộng
bây giờ mưa ngại bước
chân đi!..
chị về bên ấy,
ơ hờ gương
lược biếng xăm xoi.
Tóc chị rối nù hong
hong mùi bếp
Gió dẫn mây trôi nhìn
chỉ ngậm ngùi
đường về biệt mù,
chồng con bận bịu ,
nơi quê xưa thung
đường ươn yếu
mà nhớ thương như thả
tóc lên trời...
em lang thang đầu sông
cuối bãi
thèm một bữa cơm dưới
mái gia đình
nhưng dĩa cá kho mặn
mùi nhân ngãi
tô canh ngày nào cũng
đắng vị công danh!
tộ cá rô kho
tô canh rau đắng
đời nhiều lận đận
nên mất rồi thời thơ
dại dấu yêu
đã hết rồi thời tan
học nghêu ngao
câu hát cũ bây giờ
nghe nuối tiếc
khi mây trắng lưng
trời bay mù như tóc
gió vờn trên lá cỏ
và đường đời sự nghiệp
trắng đôi tay...
đêm trọ chập chờn giấc
điệp
tình hoài hương ray
rứt ngủ không yên
tiếng võng ai kẽo kẹt
giọng ru hời buồn điệu
Vân Tiên:
"trời mưa nước
ngập ruộng sâu
cá đồng về hội rũ nhau
nhảy hầm
mưa là mưa lũ mưa dầm
cho Rau Đắng Đất mọc
quanh thềm nhà!"
mười lăm năm,
bao lần gió nam non
thổi lòn hang dế
em đi từ ấy,
chân ruộng đồng chưa
mòn gót phiêu linh
ăn quán ngủ đình,
nước sông gạo chợ...
bao lần đau những cuộc
tình tạm bợ
bao nhiêu lần làm lữ
khách qua sông!
chợt giật mình, trẻ
nhỏ gọi bằng ông
bỗng nghe nhớ về nơi
cố thổ...
nhớ rau đắng nấu canh
nhớ con cá rô kho tộ
nhớ chị tôi theo chồng
năm lên mười sáu
tóc cột đuôi gà...khóc
lúc vu quy!
chị trách hờn...cha mẹ
đuổi chị đi.
Thân con gái ở nhà
ngoài, ăn cơm nguội
Con chi đa đa kêu đâu
bờ bụi
Thương cha mẹ già ươn
yếu chẳng ai lo...
...chị gói một nắm tro
dặn em gội đầu cho mượt
xức dầu dừa cho mướt
đừng để "mủn
vùa" khô khốc rễ tre
mười lăm năm,
mới hiểu lời chị dặn
thì đã bao lần mấy dề
rau đắng
mọc quanh thềm
nhà...trỗ bông trắng...rồi khô!
Đã mấy mùa nước ngập
chân đê
Con cá rô mấy lần ra
sông lớn
Cha không còn dầm mưa
coi ruộng
Không còn ai giành nữa
chuyện...ngồi mâm!
Bao năm dài không một
lời thăm
Thôi thì kể như nước
sông chảy ra biển cả...
thằng em nhỏ tóc vẫn
chừa "ba dá"
như "mủn vùa"
mẹ gọi lúc lên ba?
Con rô đồng ôm trứng
tháng mưa
chờ đến lúc thả con về
ruộng
chị ngồi nhớ mỗi chiều
mỗi sớm
thả nỗi buồn
theo lọn tóc bay.
Không hẹn mà cùng bấm
lóng ngón tay
hai số dư không biết đường
nào đếm!..
em muốn kể quảng đời
lận đận
ba muơi năm dài bao
nỗi nhớ mong...
Ngày về nhà chị
ngủ đêm đầu tiên
nghe rạo rực không thể
nào yên giấc
dưới mé thềm rêu mọc
đầy rau đắng đất
con dế mèn thôi kể
chuyện phiêu lưu
nén tiếng thở dài
sợ rung giọt đèn lu
muốn được ngủ say
trong vòng tay chị
lời trách móc sao y
như mẹ
cái hồi còn thơ trẻ
bên nhau!
Ai buộc đời mình vì
một cọng rau
ai khôn lớn qua cầu đi
hút bóng
nhìn quãng đồng xa một
làn khói trắng
cũng bâng khuâng nhớ
lắm quê mình
bỗng nghe thèm rau
đắng nấu canh...
Nguyệt Lãng
